-
1 ἈΠΌ
ἈΠΌ, ab, ab, drückt im Allgemeinen die Entfernung von einem Gegenstande aus.
I. Als Adverbium findet es sich fast nur bei Dichtern, u. auch da wohl immer so, daß besser eine Tmesis angenommen wird: Hom. Iliad. 5, 214 ἀπ' ἐμεῖο κάρη τάμοι; 16, 82 ἀπὸ νόστον ἕλωνται; 18, 92 ἀπὸ ϑυμὸν ὀλέσσῃ; 19, 266 ἀπὸ στόμαχον κάπρου τάμε; 22, 505 φίλου ἀπὸ πατρὸς ἁμαρτών; 1, 67 ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι; Od. 8, 149 σκέδασον δ' ἀπὸ κήδεα ϑυμοῦ; vgl. Scholl. Herodian Iliad. 18, 92. 1, 67; – Her. 8, 89 ἀπὸ μὲν ἔϑανε ὁ στρατηγός, ἀπὸ δέ ἄλλοι.
II. Als Präposition stets mit dem gen. verbunden. Grundbedeutung: von, ab.
A. räumlich, die älteste bei Homer fast herrschende Bdtg; παρά bei Personen, ἀπό mit wenigen Ausnahmen bei Sachen, nach richtiger Unterscheidung der alten Grammatiker; vgl. z. B. Iliad. 11, 603 φϑεγξάμενος παρὰ νηός, wo das von Lehrs Quaestt. epp. p. 88 erwähnte Scholium so zu lesen ist: παρὰ νηός: οὐκ ἀντὶ τοῦ παρὰ νηί, ἀλλ' ἀντὶ τοῦ ἀπὸ τῆς νηός. – 1) von einem Orte weg, bei Verbis der Bewegung, φοβέοντο ἀπὸ νηῶν Il. 16, 304, sie flohen von den Schiffen fort; ἔῤῥιψ' ἐμαυτὴν τῆσδ' ἀπὸ πέτρας Aesch. Prom. 705; γᾶς ἀπ' Ἀσίδος ἦλϑε Pers. 262; μητρὸς ἁρπασϑεῖσ' ἄπο Eur. Hec. 513; πηδᾷ πῶλος ἃς ἀπὸ ζυγοῦ Or. 45; ἀπ' ἀλλήλων ἀπιέναι ποι Xen. Cyr. 1, 4, 28; διώκειν ἀπὸ τοῦ στρατεύματος, vom Heere fort, An. 3, 5, 9; Hom. vrbdt auch ἀπ' οὐρανόϑεν, ἀπὸ Τροίᾷϑεν: Iliad. 8, 365 ἀπ' οὐρανόϑεν προΐαλλεν; 21, 199 ὅτ' ἀπ' οὐρανόϑεν σμαραγήσῃ; Od. 11, 18 ἀπ' οὐρανόϑεν προτράπηται; 12, 381 ἀπ' οὐρανόϑεν προτραποίμην; Iliad. 24, 492 ἀπὸ Τροίηϑε μολόντα; Od. 9, 38 ἀπὸ Τροίηϑεν ἰόντι; doch kann man Tmesis annehmen, vgl. Od. 9, 259 Τροίηϑεν ἀποπλαγχϑέντες. Bes. von einem höheren Orte herab, Iliad. 5, 835 ἀφ' ἵππων ὦσε χαμᾶζε; 16, 733 ἀφ' ἵππων ἆλτο χαμᾶζε, vom Wagen herab; Il. 14, 153 εἰσεῖδε στᾶσ' ἐξ Οὐλύμποιο ἀπὸ ῥίου, schaute vom Vorgebirge herab; vgl. Eur. Troad. 523; ἀφ' ἵππων μάχεσϑαι, vom Pferde herab kämpfen, zu Pferde kämpfen; οἱ μὲν ἀφ' ἵππων, οἱ δ' ἀπὸ νηῶν ἐπιβάντες, von den Rossen, von den Schiffen herab, Il. 15, 386; Iliad. 5, 13 τὼ μὲν ἀφ' ἵπποιιν, ὁ δ' ἀπὸ χϑονὸς ὤρνυτο πεζός; μάχη ἀφ' ἵππων Her. 1, 79; ἀφ' ἵππου ϑηρεύειν Xen. An. 1, 2, 7; ἀπὸ τῶν ἵππων ἠκόντιζε Plat. Men. 93 d; λαμπὰς ἀφ' ἵππων ἔσται, ein Fackellauf zu Pferde, Rep. I, 328 a; ἀπὸ τῶν ἁρμάτων προμαχοῠντες Xen. Cyr. 3, 3, 60; ἀπὸ νεῶν πεζομαχεῖν Thuc. 4, 14; Luc. Ver. H. II, 38. Hiermit hängt zusammen: ταχὺ φεύγειν τοὺς ἀπὸ τῶν οἰκιῶν Xen. Cyr. 7, 5, 23; An. 5, 2, 24; οἱ ἀπὸ τῶν πύργων ἐπαρήξουσι Cyr. 6, 4, 18, die auf den Thürmen wer den von da herab beistehen; vgl. ἀπ' οὐδοῠ τοξάσσεται, von der Schwelle aus, indem er auf der Schwelle seinen Stand hat, Od. 22, 72. Aehnl. ἁψαμένη βρόχον ἀπὸ μελάϑρου, den Strick anknüpfen, daß er vom Gebälk herabhängt, am Gebälk befestigen, Od. 11, 278. Man vgl. noch ἀπ' αἰῶνος νέος ὤλεο, du starbst jung vom Leben hinweg, Il. 24, 725; – ἄρχομαι ἀπό τινος, von etwas anfangen, indem man davon ausgeht, Plat. Phaedr. 228 d; εἰ μέν τι ἀπ' αὐτῶν ἄλλο ἀποβήσεται, wenn etwas anderes davon ausgehen, die Folge sein wird, Prot. 351 c u. öfter; πειρατέον ἀπ' αὐτῆς τῆς ϑεοῦ Phil. 12 c; vgl. Her. 9, 66; – ἀπὸ ϑαλάσσης εἰς ϑάλασσαν Xen. Hell. 1, 3, 4, von einem Meere zum andern; ἀπὸ τραπεζῶν δειπνεῖν, von Tischen essen, Plat. Rep. II, 372 e. – 2) von einem Orte her, nur den Ursprung oder das Ausgehen von einem Orte bezeichnend, ohne daß die Entfernung dabei in Betracht kommt, ἵπποι – ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος Il. 2, 839, Pferde, die von dem Flusse S. her sind; wo sie gerade sind, ist gleichgültig; κωκυτοῦ δ' ἤκουσε καὶ οἰμωγῆς ἀπὸ πύργου 22, 447. So bes. oft οἱ ἀπὸ τῶν πόλεων πρέσβεις, στρατηγοί, στρατιῶται, auch οἱ ἀπὸ τῶν πόλεων allein, Xen. Hell. 7, 1, 27. Vgl. C. – 3) fern, entfernt, bei Verbis, die keine Bewegung bedeuten; Τεῦκρος πάρεστι Μυσίων ἀπὸ κρημνῶν Soph. Ai. 707 gehört zu 1). In der Bedeutung »fern« wurde und wird von Manchen anastrophirt, ἄπο, z. B. Od. 15, 517 ἀλλ' ἄπο τῶν ὑπερωίῳ ἱστὸν ὑφαίνει, s. Lehrs Quaestt. epp. p. 94 sqq. Iliad. 18. 64 ἀπὸ πτολέμοιο μένοντα; μένων ἀπὸ ἧς ἀλόχοιο, fern von seiner Gattin weilend, 2, 292; ἀπ' οὔατος ὧδε γένοιτο, fern vom Gehör, 18, 272; vgl. 20, 341; τὸν δ' ἐκίχανον ἐκτὸς ἀπὸ κλισίης Iliad. 10, 151; νούσων δ' ἑσμὸς ἀπ' ἀστῶν ἵζοι Aesch. Suppl. 667; κεῖται μοῦνος ἀπ' ἄλλων Soph. Phil. 183; ἀπὸ λέχεος Eur. Or. 185; αὐλίζεσϑαι ἀπὸ τῶν ὅπλων Thuc. 6, 64; ἀπὸ ϑαλάσσης 1, 7; ἀπὸ τοῠ Σωκράτους γεγονότε Xen. Mem. 1, 2, 25; διαλείποντες συχνὸν ἀπ' ἀλλήλων Cyr. 1, 8, 10; ἔσται οὐκ ἀπὸ τοῦ πράγματος, es wird nicht von der Sache abliegen, zur Sache gehören, Dem. 24, 6, wo die mss. ἄπο haben; gew. ist ἀπέχειν ἀπό τινος, s. das Wort; ἀπὸ οἴκου εἶναι, fern vom Hause sein, Thuc. 1, 99; ἀπ' ἀνδρὸς εἶναι, vom Manne getrennt leben, Plut. C. Graech. 4. – Man vgl. noch κεκρυμμένος ἀπ' ἄλλων, den Anderen verborgen, Od. 23, 110; ἀπὸ σκοποῦ, fern vom Ziele, das rechte Ziel verfehlend; ἀπὸ δόξης, fern von der richtigen Meinung, gegen die Erwartung: Od. 11, 344 οὐ μὰν ἧμιν ἀπὸ σκοποῦ οὐδ' ἀπὸ δόξης μυϑεῖται; Iliad. 10, 324 σοὶ δ' ἐγὼ οὐχ ἅλιος σκοπὸς ἔσσομαι, οὐδ' ἀπὸ δόξης; οὐκ ἀπὸ σκοποῦ εἴρηκεν Plat. Theaet. 179 c; ἀπ' ἐλπίδος, wider Erwarten, Aesch. Ag. 996; Soph. El. 1116; Ap. Rh. 2, 863; ἀπὸ ϑυμοῦ εἶναί τινι Il. 1, 562, dem Herzen entfremdet, verhaßt; οὐκ ἀπὸ γνώμης λέγεις Soph. Tr. 388, Herm. ἄπο; ἄπο τρόπου λέγεις Plat. Rep. V, 470 b; Theaet. 143 c; Soph. 225 a; – ἀπὸ ῥυτῆρος σπεύδειν, ohne Zügel, mit verhängtem Zügel, Soph. O. C. 904; ἀπ' ἀκάνϑης ῥόδον, Rose ohne Dornen, Mel. 2, 5 (XII, 256). Wird das Maaß der Entfernung hinzugesetzt, so steht bes. bei Sp. ἀπό vor diesem, wie schon Her. ἀπὸ σταδίων ἑκατὸν καὶ εἴκοσι τῆς Μέμφεως, wo auch der gen. des Maaßes auffällt, vgl. Plut. Philop. 4 Oth. 11.
B. Von der Zeit: von, an, seit, nach. So läßt sich auffassen Hom. Iliad. 8, 54 οἱ δ' ἄρα δεῖπνον ἕλοντο ῥίμφα, ἀπὸ δ' αὐτοῦ ϑωρήσσοντο, nach dem Mahle, so daß das Mahl der Ausgangspunkt ist; so sicht es Antiph. 1, 17 dem πρὸ δείπνου entgegen, u. nachher dafür μετὰ δεῖπνον; so ἀπὸ δείπνου γενέσϑαι Her. 6, 129 u. öfter; οἱ ἀπὸ δείπνου, die abgespeis't haben, Ar. Eccl. 726; Ath. XIII, 584 d; ἀπὸ τοῦ σιτίου πίνειν, gleich nach dem Essen trinken, Hippocr. Von den Tragg. an häufig bei Att., ἀπὸ στρατείας Aesch. Ag. 611; ἀπὸ πρώτων ἐπῶν Ar. Ran. 975; ἀπὸ ϑεάτρου, nach dem Theater, Luc. conscr. hist. 1; ἀπὸ τοῦ πάνυ ἀρχαίου, seit uralter Zeit, Thuc. 2, 15; ἀφ' οὗ γε ἄνϑρωποι γεγόναμεν Plat. Phaed. 76 c; u. bes. oft bei Xen. u. spät. Historikern; ἀπὸ γενεᾶς Xen. Cyr. 1, 2, 13; ἀπὸ παίδων 1, 2, 6; ἀφ' οὗ, seitdem, ἡμέρα πέμπτη, ἀφ' ἧς εἰσέβαλλε Hell. 4, 6, 6; ἀπὸ τοῦ κατορϑώματος τούτου Pol. 2, 31; ἀπὸ Περσῶν, seit den Zeiten der Perser, 5, 107. Dieser u. Sp., wie Plut., fügen noch oft γίγνεσϑαι hinzu, ἐπεὶ ἀπὸ τούτων ἐγένοντο Pol. 1, 24. 5, 77 u. öfter, = ἀπὸ τούτου; τὸ ἀπ' ἐκείνου, von jener Zeit an, Luc. Prom. 13, wie τὸ ἀπὸ τούτου Her. 1, 130. 3; Xen. Ages. 1, 34; τὸ ἀπὸ τοῦδε Her. 2, 99; Xen. Cyr. 4, 2, 22; τὸ ἀφ' ἑσπέρας Hell. 2, 4, 24. So ἀπὸ τῶν ἔργων τῶν στρατιωτικῶν γενόμενος, nach dem Kriegsdienst. Plut. ὁ ἀπὸ τῆς στρατηγίας, gewesener Feldherr. Ebenso bei Bezeichnungder eigtl. Tageszeiten, εὐϑὺς ἀφ' ἑσπέρας οἴχεσϑαι, mit Einbruch des Abends. Xen. An. 6, 1, 23; ἀπὸ μέσων νυκτῶν, gleich nach Mitternacht, Ar. Vesp. 218; ebenso ἀφ' ἡμέρας, ἀπὸ νυκτός, vom Anbruch des Tages an.
C. Uebh. zur Bezeichnung des Ursprungs u. Ausgangs von etwas u. ähnl. Beziehungen. 1) Abstammung, Herkunft dem Geschlechte nach; Od. 19, 163 οὐ γὰρ ἀπὸ δρυός ἐσσι παλαιφάτου, οὐδ' ἀπὸ πέτρης, du stammst nicht von der Eiche, auch nicht vom Felsen, d. h. du bist nicht von unbekannter Herkunft, womit zu vgl. der ähnl. Ausdruck οὐ μέν πως νῦν ἔστιν ἀπὸ δρυὸς οὐδ' ἀπὸ πέτρης τῷ ὀαριζέμεναι Iliad. 22. 126; γίγνονται δ' ἄρα ταί γ' ἔκ τε κρηνέων ἀπό τ' ἀλσέων ἔκ ϑ' ἱερῶν ποταμῶν Od. 10, 350; ἀπὸ δυστήνου πατρός Aesch. Sept. 1011; ἆρ' οἶσϑ' ἀφ' ὧν εἶ Soph. O. R. 415; ἀφ' ὧν αὐτὸς ἔφυν 1364, woran sich schließt τραφεὶς ἀπό τινος Ai. 1229; Eur. Ion. 262. 693. In Prosa, Her. 6, 125; οἱ ἀπ' ἐκείνων, die Nachkommen jener, Xen. Cyr. 7, 1, 45; οἱ ἀπὸ Δαμαράτου Hell. 3, 1, 4; An. 2, 1, 3; οἱ ἀφ' Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονος Dem. Lept. 18; immer entferntere Verwandtschaft, vgl. Isocr. 12, 81 τοὺς μὲν ἀπὸ ϑεῶν τοὺς δ' ἐξ αὐτῶν τῶν ϑεῶν γεγονότας; Plat. Rep. III, 391 c τρίτος ἀπὸ Διός. Nachkomme des Zeus im dritten Gliede; ἀπὸ πατρός, ἀπὸ μητρός, von väterlicher, mütterlicher Seite; auch ε'ς ἀπὸ Σπάρτης, aus Sparta stammend, Soph. El. 691; vgl. Her. 8, 114; ἰατρός τις Σικελίας ἀπὸ γᾶς Epicrat. Ath. II, 59 c (V. 28); ἀφ' αἴματός τινος, aus dem Geblüte, Eur. Alc. 512; οἱ ἀπὸ γένους, Familienglieder, Plut. Them. 32 Dem. 30. – 2) Allgemeiner den Ursprung, den Urheber bezeichnend, wo es oft als bloße Umschreibung für den gen. erscheint, αἷμα ἀπὸ Τρώων. Troerblut, Il. 12, 431; λαχὼν ἀπὸ ληίδος αἶσαν Od. 5, 40; ὀλίγοι ἀπὸ πολλῶν Thuc. 7, 87, vgl. Her. 6, 27; – ἀπὸ ϑεοῦ εἶναι. von Gott herrühren, Od. 6. 12 ϑεῶν ἄπο μήδεα εἰδώς; 6, 18 χαρίτων ἄπο κάλλος ἔχουσαι; 8. 457 ϑεῶν ἄπο κάλλος ἔχουσα; τὰ ἀπὸ τύχης φέρειν com. Ath. 458 c; τίμοι νεώτερον βούλευμ' ἀπ' Ἀργείων ἔχεις Soph. Phil. 556. welch neueren Beschluß von den Argivern, d. i. der Argiver; οἱ ἀπ' Αἰγίσϑου φίλοι Eur. Or. 435; ἐχϑρᾶς ἀπὸ γυναικὸς κτερίσματα Soph. El. 433; βάλανος ἡ ἀπὸ τοῦ φοίνικος, Eichel von der Palme, d. i. Dattel, Xen. An. 1, 5, 10; ἡ ἀπ' αὐτῶν τιμωρία Lycurg. 79; ὄναρ ἀπὸ Διός, ein vom Zeus herrührender, gesandter Traum, Xen. An. 3, 1, 12; πρόσοδοι οἱ ἀπὸ τῶν ἐνδήμων 7, 1. 27; ὁ ἀπὸ τῶν πολεμίων φόβος, Furcht, die von den Feinden ausgcht, Furcht vor den Feinden, Cyr. 3, 3, 53; κίνδυνος ἀπό τινος Plut. Aem. P. 36; ἡ ἀπὸ τούτων χάρις Mem. 2. 7, 9; φϑόνος ἀπὸ τῶν πρώτων ἀνδρῶν Thuc. 4, 108; wohin auch die Vrbdg τρόπαιον ἀπό τινος εἱστήκει Dem. 19. 320 zu rechnen ist; vgl. noch δικαίωσις ἀπὸ τῶν ὁμοίων Thuc. 1, 141; νίκα ἀπὸ παγκρατίου Pind. I. 3, 57; δόξα ἀπό τινος Plut. Al. 4; auch τιμᾶν τινα ἀπό τινος, Einen wegen etwas ehren, C. Graech. 4. Ebenso wo der Begriff des Ausgehens noch mehr hervortritt, so daß einzelne Fälle zu A. 1) gerechnet werden können, οἱ ἀπὸ Πελοποννήσου, = οἱ Πελοποννήσιοι, Her. 8, 79; ἧκε ἡ ἀπ' Αἰγίνης τριήρης 8, 83. Oft bei Pol. οἱ ἀπὸ τῆςχώρας, οἱ ἀπὸ τῆς πόλεως, οἱ ἀπὸ τοῦ στόλου. 3, 76. Dah. τὰ ἀπό τινος. das von Jem. Ausgebende, Worte, Unternehmungen, oft gleich τά τινος. z. B. ἴστον γὰρ ἤδη τἀπ' ἐμοῠ, Ar. Plut. 100; τὰ ἀπ' ἐμοῦ. was ich zu thun habe, Soph. El. 1464; τὸ ἀπὸ σεῦ, deine Meinung, Her. 7, 101; ἐσκόπουν τὰ ἀπ' Ἀλκιβιάδου. 8, 48; προχωρεῖν τὰ ἀπὸ τῶν Ἀϑηναίων 1, 127. – 3) dah. a) beim pass., die Veranlassung, mittelbare Ursache angebend, vgl. Herm. zu Soph. El. 65, und erst bei späteren, nachlässigeren Schriftstellern geradezu = ὑπό, welches die unmittelbare Ursache bezeichnet, obwohl noch an vielen Stellen die Lesart schwankt u. ὑπό oft damit von den Abschreibern verwechselt ist; εἷς ἀπὸ πολλῶν ταχϑείς Soph. Phil. 1128, Einer von vielen abgesondert, vor vielen, nicht für gen. partitiv., vgl. 643; ἀρετὴ ἐπακτός ἐστι, ἀπό τε σοφίης κατεργασμένη καὶ νόμου ἰσχυροῠ, von Seiten der Weisheit gleichsam eingeführt, Her. 7. 102. 2, 54; πρόβουλοι. ἀραιρημένοι ἀπὸ τῶν πολίων, von den Städten gewählt u. hingesandt, 7, 192; öfter τὰ ἀπό τινος γενόμενα; vgl. ἐπράχϑη ἀπ' αὐτῶν οὐδὲν ἔργον ἀξιόλογον Thuc. 1, 17; vgl. 6, 61. 8. 48; ἀπὸ πολέμου τινὸς διεφϑάρησαν 1, 24; ἀφ' ὧν ἐκπίπτοντες 1, 12; ἀπὸ συμφορῶν διαβάλλεσϑαι, in Folge von Unglücksfällen, 5, 17; ἄλλαι γνῶμαι ἀφ' ἑκάστων ἐλέγοντο 3, 36, von Seiten, wie ἀφ' ἁπάντων ἤκουσαν γνώμην 1. 125; παρασκευὴ προεπανεσείσϑη ἀπὸ τῶν Λακεδαιμονίων 5, 17; δεδόσϑαι ἀπὸ πάντων τὴν ἡγεμονίαν ὑμῖν Aesch. 3, 98: vgl. Xen. Hell. 2, 3, 15. 7, 15; ὠφελεῖσϑαι ἀπό τινος Xen. Cyr. 1, 1, 2, wie 5, 4, 35; βλάπτεσϑαι Aeech. 3, 98; ἀπεστάλη ἀπ' ἐκείνου Plut. Sol. 4; bei Andoc. 4. 6 hat Bekk. ἀπό in ὑπό geändert. – b) die Abhängigkeit u. Anhänglichkeit ausdrückend, bei Bezeichnung von Schulen, bes. bei Sp., wo diese Schulen einen abgeschlossenen Charakter annahmen, u. dah. allgemein das Zugehören zu einer Corporation, οἱ ἀπὸ Πλάτωνος. die Anhänger des Plato, οἱ ἀπὸ Ἀκαδημίας, ἀπὸ' Στοᾶς, Akademiker, Stoiker, Luc.; Plut. οἱ ἀπὸ σκηνῆς, Schauspieler; οἱ ἀπὸ βήματος, Redner. Plut. an seni 4; οἱ ἀπὸ σφαίρας Alex. 39; οἱ ἀπὸ βουλῆς, Senatoren, Caes. 35; οἱ ἀπὸ λόγων, Gelehrte; οἱ ἀπ' Ἀριστάρχου σῆτες ἀκανϑολόγοι, spöttisch von den Grammatikern, Philipp. 44 (XI, 347). – 4) Werkzeug u. Mittel: durch, vermittelst, ἀπὸ βιοῖο πέφνεν, mit dem Bogen tödtete er, eigtl. (mit dem Pfeil) vom Bogen aus, Il. 24, 605; 12, 306 ἔβλητο ϑοῆς ἀπὸ χειρὸς ἄκοντι. vgl. 11. 675: 8, 279 τόξου ἄπο κρατεροῦ ὀλέκοντα φάλαγγας; 10, 371 οὐδέ σέ φημι δηρὸν ἐμῆς ἀπὸ χειρὸς ἀλύξειν ὄλεϑρον; σφενδόνας ἀπ' εὐμέτρου Aesch. Ag. 982: κυκλοτερὴς ὡς ἀπὸ τόρνου Her. 4, 36; τὸ ἀπὸ πρίονος καὶ πελέκεως γίγνεσϑαι τὰ ϑυρώματα Plut. de esu carn. 2, 1; ἀπὸ δυοῖν ὀνομάτοιν προσαγορεύεσϑαι, mit zwei Namen, Mar. 1. So bes. Tragg., πεύϑομαι δ' ἀπ' ὀμμάτων νόστον, mit den Augen; durch den Augenschein, Aesch. Ag. 961; ὡς ἀπ' ὀμμάτων Soph. O. C. 15 u. öfter; καλλίστων ἀπ' ὀμμάτων αἰσχρῶς τὰ κλεινὰ πεδί' ἀπώλεσας Eur. Tr. 768; ἀπὸ ληκυϑίου διαφϑερῶ Ar. Ran. 1200; λογίζεσϑαι ἀπὸ χειρός, an den Fingern abzählen, Vesp. 676; μηνύειν ἀπὸ τῶν βλεμμάτων καὶ τῶν λόγων ταῠτα Antiphan. Ath. II, 38 b; viele Verbindungen der Art werden adverbialisch, ἀπὸ γλώσσης Thuc. 7, 10; vgl. δίκαι οὐκ ἀπὸ γλώσσης Aesch. Ag. 813; ἀπὸ στόματος, mündlich, Plat. Theaet. 142 d; wie Philem. com. B. A. 436 durch ἀπὸ μνήμης erkl.; dafür sagt Cratin. ἀπὸ γλώσσης φράσω, μνημονεύω γὰρ καλῶς, Ib.; ἀφ' ἁγνοῠ στόματος Aesch. Eum. 283; ἀπὸχειρός Ar. Vesp. 676; ἀπὸ ψυχῆς κακῆς Aesch. Ag. 1643; ἀπὸ γνώμης, von Herzen, Eum. 671; ἀπὸ γνώμης σοφῆς Eur. Ion. 1313; ὅλας ἀπὸ κραδίας Theocr. 29, 4; ἀπ' οὐδενὸς δολερο ῦ νόου Her. 3, 135; ἀπ' εὐνοίας. mit gutem Herzen, Plut. Them. 12; ἀπὸ μιᾶς ὁρμῆς Thuc. 7, 71; ἀπὸ σπουδῆς. eifrig, Il. 7, 359; Ar. Equ. 541; ἀπὸ δικαιοσύνης Her. 7, 164. Aehnlich ὀξύτης σώματος ἡ ἀπὸ τῶν ποδῶν Plat. Legg. VIII, 832 e; ἀπὸ τῶν ὑμετέρων ὑμῖν πολεμεῖ συμμάχων Dem. 4, 34, von euren Bundesgenossen aus, d. i. vermittelst eurer Bundesgenossen; ἀπὸ τῶν αὐτῶν λόγων ἀποτρέπειν τινά Thuc. 6, 19; ἀπὸ ῥητορικῆς πεῖσαι Arist. rhet. 1, 1; vgl. ἡ ἀπὸ τῆς ῥητορικῆς πειϑώ Plat. Gorg. 453 b; ἡ ἀπὸ τοῦ στόματος δύναμις Conv. 215 c. Vgl. C. 2); – ζῆν ἀπό τινος, von etwas leben, Ar. Pax 825; ἀπὸ ϑήρης Her. 4, 22. 46. 103; ἀπὸ σμικρᾶς δαπάνης Thuc. 1, 91 u. öfter; ἀφ' ὧν ψυχὴ τρέφεται Plat. Prot. 313 e. Im N. T. ἐσϑίειν ἀπό τινος. So τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀπὸ προσόδων Thuc. 1, 187; στράτευμα συνέλεξε ἀπὸ τούτων τῶν χρημάτων, mit diesem Gelde warb er ein Heer, Xen. An. 1, 1, 9 u. öfter; βίος ἦν αὐτοῖς ἀπὸ σιδηρείας 5, 5, 1; βίον ἔχειν ἀπὸ ϑαλάττης Plut. Symp. 8, 8, 2; ähnl. ἀπὸ παντὸς κερδαίνειν Mem. 2, 9, 4; ἀφ' ὥρας ἐργάζεσϑαι, mit der Schönheit Erwerb treiben, Plut. Timol. 14; vgl. ὠφελεῖν, ὀνίνασϑαι u. ä.; oft ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων, z. B. ἀμύνασϑαί τινα Thuc. 6, 83; ἀπὸ τῶν παρόντων, ἀπὸ τῆς παρούσης δυνάμεως Xen. Oec. 9, 15, von dem Vorhandenen aus, nach Kräften, s. unten. – Ganz adverbial, ἀπὸ τοῦ προφανοῠς, = προφανῶς, Thuc.. 2, 93; ἀπὸ τοῦαὐτομάτου Plat. Prot. 323 c. Ebenso ἀπὸ τοῦ εὐϑέος, u. Sp. ἀπὸ κράτους, ἀπὸ σπουδῆς = σπουδαίως u. dgl. – 5) Seltener bezeichnet es den Stoff, ἀπὸ κέδρου, von Cedernholz, Theocr. ep. 7, 4; ἀπὸ γλυκερῶ μέλιτος Theocr. 15, 117; ἔνδυμα εἶχεν ἀπὸ τριχῶν καμήλου Matth. 3, 4; ähnl. ὀπώρα ἀπ' ἀμπέλου Soph. Trach. 703; βοὸς ἀφ' ἁγνῆς γάλα Aesch. Pers. 606, wo mehr das Herkommen davon hervortritt. Hierher sind Vrbdgn zu rechnen, wo es das Gewicht angiebt, στέφανος ἀπὸ πεντήκοντα ταλάντων Pol. 22, 13, u. öfter, s. στέφανος u. vgl. Dem. 18, 92, im Psephisma. – 6) wegen; auf Veranlassung; wohin manche Beispiele aus 3) u. 4) gezogen werden können, ϑαυμάζειν τινὰ ἀπό τινος, Jemand wegen etwas bewundern, ἀφ' ἑαυτοῦ, aus eigenem Antrieb, von selbst, Thuc. 8, 6; Plat. Rep. III, 409 a u. sonst; auch wird verstärkend ἕνεκα hinzugstzt, ἀπὸ βοῆς ἕνεκα von wegen des Geschreies, bloß um zu schreien, Thuc. 8, 92. Womit – 7) die Bdtg zufol ge, nach, gemäß zusammenhängt, ἀπ' ὀρνίϑων, nach dem Vogelfluge, Aesch. Ag. 160; ἀπὸ χρήσιος, nach dem Orakel, Pind. Ol. 13, 73; ϑῆλυς ἀπὸ χροιᾶς, der Farbe nach, Theocr. 16, 49; ἀπὸ τῆς ὄψεως Ἑλληνικός Antiphan. Ath. XII, 544 f; ἀπό τινος καλεῖσϑαι, wonach genannt werden, Her. 7, 74; τὴν ἐπωνυμίαν ἔχειν ἀπό τινος Thuc. 1, 46, s. καλεῖν; κρίνειν ἀπ' αὐτῶν τῶν ἔργων, nach den Handlungen (von diesen aus) urtheilen, Dem. 2, 27; εἰ ἀπὸ τῆς συνήϑους εὐηϑείας εἰσεληλυϑότες καϑεδεῖσϑε 25, 12; ἀπὸ σημείου ἑνός, auf ein Zeichen, Thuc. 2, 90; vgl. Xen. An 2, 5, 32 Pol. 5, 69; ἀπὸ κελεύσματος Thuc. 2, 92; ἀπὸ συμμαχίας αὐτόνομοι, nach dem Bündniß, 7, 57; ἀπὸ παραγγέλσεως Xen. An. 4, 1, 5; ἀπὸ τοῦ συγκειμένου Paus. 8, 10. Aehnl. οὐκ ἔμοιγε δοκεῖ ἀπὸ τούτων γε Plat. Gorg. 477 d; ὡς ἔστιν ὁρᾶν ἀπὸ τῶν στεφάνων, wie man aus den Kränzen sieht, Luc. bis acc. 23; καταμαϑεῖν ἀπό τινος, aus etwas abnehmen, Plut. Anton. 1; ἀφ' ὧν ἔγραψε, nach seiner Schrift zu urtheilen, ib. 5. – Bei ἀπὸ κυάμου καϑιστάναι ἄρχοντα Xen. Mem. 1, 2, 9, οἱ ἀπὸ τοῦ κυάμου βουλευταί Thuc. 8, 69, wie βουλὴ ἡ ἀπὸ τοῠ κυάμου, ist wohl mehr an: »vermittelst der Bohne«, durchs Loos gewählt zu denken; ἡ ἀπὸ τιμημάτων πολιτεία, die nach dem Census eingerichtete Verfassung, Plat. Rep. VIII, 550 c; vgl. ἀπὸ συμβόλων πίνειν Alexis Ath. IV, 134 c. – Unmittelbar an A 1) schleßen sich noch – 8) die Verbdgn λύειν ἀπό τινος, Hes. Th. 501; vgl. Plat. Rep. IX, 571 e; ἐλευϑεροῠν ἀπό τινος, Thuc. 2, 71; μουνωϑεῖσ' ἀπὸ πατρός, Eur. I. A. 673; – u. ἀπὸ τούτου λογιστέον, davon muß man abziehen, subtrahiren, Dem. 27, 36; wie ἀπαλείφειν ἀπὸ τοῦ, ἐγγεγραμμένου (ὀφλήματος)), 58. 50. Mit C. 4) hängt noch zusammen der bei Sp. vorkommende Ausdruck ἀπὸ γυμνῆς τῆς κεφαλῆς μάχεσϑαι, mit bloßem Haupte kämpfen; ebenso ἀπ' ὀρϑῆς τῆς κεφαλῆς, mit aufgerichtetem Haupte, ἀπὸ ψιλῆς τῆς κεραίας πλεῖν, mit nackten Spieren segeln, Lac. Tox. 19; ἀπὸ γυμνοῦ προσώπου προσλαλεῖν, Nigr. 11.
In der Zusammensetzung bedeutet ἀπό 1) weg, ab, fort, ἀποβαίνω, ἀπάγω, ἀπολύω. – 2) das Ab-, Nachlassen, Aufhören, ἀπαλγέω. ἀπεῖπον, und – 3) Fertigmachen, Vollenden, ἀπεργάζομαι. – 4) zurück, wenn die Handlung als eine Pflicht erscheint, deren man sich entledigt, ἀποδίδωμι. – 5) ein Verwandeln in etwas. Machen zu etwas, ἀπανδρόω, ἀπανϑρωπίζω. – 6) wie das α privativ. den Begriff des simplex aufhebend, ἀπόϑεος, ἀπάνϑρωπος. Zuweilen dient es nur zur Verstärkung des Verbalbegriffs. – Das ο wird von ältern Ep. vor den liquidis, vor δ u. digamma aeol., bei den Att. nur vor ρ in der Arsis lang gebraucht. Spätere brauchen lieber dann ἀπαί; – das α wird in langen Wörtern mit vielen Kürzen, wie ἀπονέεσϑαι, lang. – Ueber die Anastrophe s. Lehrs Quaestt. epp. p. 68 sqq.
-
2 ἀπό
ἀπό (Hom.+) prep. w. gen. (see the lit. on ἀνά, beg., also for ἀπό: KDieterich, IndogF 24, 1909, 93–158; LfgrE s.v.). Basic sense ‘separation from’ someone or someth., fr. which the other uses have developed. In the NT it has encroached on the domain of Att. ἐκ, ὑπό, παρά, and the gen. of separation; s. Mlt. 102; 246; Mlt-Turner 258f.① a marker to indicate separation from a place, whether person or thing, from, away fromⓐ w. all verbs denoting motion, esp. those compounded w. ἀπό: ἀπάγεσθαι, ἀπαλλάσσεσθαι, ἀπελαύνειν, ἀπέρχεσθαι, ἀπολύεσθαι, ἀποπλανᾶσθαι, ἀποστέλλειν, ἀποφεύγειν, ἀποχωρεῖν, ἀποχωρίζεσθαι; but also w. ἀνίστασθαι, διαστῆναι, διέρχεσθαι, ἐκδημεῖν, ἐκκινεῖν, ἐκπλεῖν, ἐκπορεύεσθαι, ἐξέρχεσθαι, ἐξωθεῖν, ἐπιδιδόναι, μεταβαίνειν, μετατίθεσθαι, νοσφίζειν, παραγίνεσθαι, πλανᾶσθαι, πορεύεσθαι, ὑπάγειν, ὑποστρέφειν, φεύγειν; s. the entries in question.ⓑ w. all verbs expressing the idea of separation ἐκβάλλειν τὸ κάρφος ἀ. τοῦ ὀφθαλμοῦ remove the splinter fr. the eye Mt 7:4 v.l. (for ἐκ). ἐξέβαλον ἀπὸ τῆς πήρας αὐτῶν δῶρα they set forth gifts out of their travel bags GJs 21:3. ἀπολύεσθαι ἀ. ἀνδρός be divorced fr. her husband Lk 16:18, cp. Ac 15:33. ἀποκυλίειν, ἀπολαμβάνεσθαι, ἀποστρέφειν, ἐπιστρέφεσθαι, ἐπανάγειν, αἴρειν, ἀφαιρεῖν, ἀπολέσθαι, μερίζειν et al., s. the pertinent entries. So also κενὸς ἀ. τινος Hs 9, 19, 2. ἔρημος ἀ. τινος (Jer 51:2) 2 Cl 2:3. W. verbs which express the concept of separation in the wider sense, like loose, free, acquit et al. ἀπορφανίζειν, ἀποσπᾶν, διεγείρεσθαι, δικαιοῦν, ἐκδικοῦν, ἐλευθεροῦν, λούειν, λύειν, λυτροῦν, ῥαντίζειν, σαλεύειν, στέλλειν, σῴζειν, φθείρειν, s. the entries; hence also ἀθῷος (Sus 46 Theod. v.l.) Mt 27:24. καθαρὸς ἀ. τινος (Tob 3:14; but s. Dssm. NB 24 [BS 196; 216]) Ac 20:26; cp. Kuhring 54.ⓒ verbs meaning be on guard, be ashamed, etc., take ἀπό to express the occasion or object of their caution, shame, or fear; so αἰσχύνεσθαι, βλέπειν, μετανοεῖν, προσέχειν, φοβεῖσθαι, φυλάσσειν, φυλάσσεσθαι; s. 5 below.ⓓ w. verbs of concealing, hiding, hindering, the pers. from whom someth. is concealed is found w. ἀπό; so κρύπτειν τι ἀπό τινος, παρακαλύπτειν τι ἀπό τινος, κωλύειν τι ἀπό τινος; s. the entries.ⓔ in pregnant constr. like ἀνάθεμα εἶναι ἀ. τοῦ Χριστοῦ be separated fr. Christ by a curse Ro 9:3. μετανοεῖν ἀ. τ. κακίας (Jer 8:6) Ac 8:22. ἀποθνῄσκειν ἀ. τινος through death become free from Col 2:20. φθείρεσθαι ἀ. τ. ἁπλότητος be ruinously diverted from wholehearted commitment 2 Cor 11:3. Cp. Hs 6, 2, 4.ⓕ as a substitute for the partitive gen. (Hdt. 6, 27, 2; Thu. 7, 87, 6; PPetr III, 11, 20; PIand 8, 6; Kuhring 20; Rossberg 22; Johannessohn, Präp. 17) τίνα ἀ. τῶν δύο; Mt 27:21, cp. Lk 9:38; 19:39 (like PTebt 299, 13; 1 Macc 1:13; 3:24; Sir 6:6; 46:8). τὰ ἀ. τοῦ πλοίου pieces of the ship Ac 27:44. ἐκχεῶ ἀ. τοῦ πνεύματός μου Ac 2:17f (Jo 3:1f). λαμβάνειν ἀ. τ. καρπῶν get a share of the vintage Mk 12:2 (cp. Just., A I, 65, 5 μεταλαβεῖν ἀπὸ τοῦ … ἄρτου).—Of foods (as in Da 1:13, 4:33a; 2 Macc 7:1) ἐσθίειν ἀ. τ. ψιχίων eat some of the crumbs Mt 15:27; Mk 7:28. χορτάζεσθαι ἀ. τινος eat one’s fill of someth. Lk 16:21. αἴρειν ἀ. τῶν ἰχθύων pick up the remnants of the fish Mk 6:43. ἐνέγκατε ἀ. τ. ὀψαρίων bring some of the fish J 21:10 (the only instance of this usage in J; s. M-EBoismard, Le chapitre 21 de Saint Jean: RB 54 [’47] 492).—Of drink (cp. Sir 26:12) πίνειν ἀπὸ τ. γενήματος τῆς ἀμπέλου drink the product of the vine Lk 22:18.② to indicate the point from which someth. begins, whether lit. or fig.ⓐ of place from, out from (Just., D. 86, 1 ἀπὸ τῆς πέτρας ὕδωρ ἀναβλύσαν ‘gushing out of the rock’) σημεῖον ἀ. τ. οὐρανοῦ a sign fr. heaven Mk 8:11. ἀ. πόλεως εἰς πόλιν from one city to another Mt 23:34. ἀπʼ ἄκρων οὐρανῶν ἕως ἄκρων αὐτῶν (Dt 30:4; Ps 18:7) from one end of heaven to the other 24:31, cp. Mk 13:27. ἀπʼ ἄνωθεν ἕως κάτω from top to bottom Mt 27:51. ἀρξάμενοι ἀ. Ἰερουσαλήμ beginning in Jerusalem Lk 24:47 (s. also Lk 23:5; Ac 1:22; 10:37). ἀφʼ ὑμῶν ἐξήχηται ὁ λόγος τ. κυρίου the word of the Lord has gone out from you and sounded forth 1 Th 1:8. ἀπὸ βορρᾶ, ἀπὸ νότου in the north, in the south (PCairGoodsp 6, 5 [129 B.C.] ἐν τῷ ἀπὸ νότου πεδίῳ; Mitt-Wilck. I/2, 11A col. 1, 12f [123 B.C.] τὸ ἀπὸ νότου τῆς πόλεως χῶμα; ln. 7 ἀπὸ βορρᾶ τῆς πόλεως; 70, 16 al.; Josh 18:5; 19:34; 1 Km 14:5) Rv 21:13.ⓑ of time from … (on), since (POxy 523, 4; Mel., HE 4, 26, 8; s. Kuhring 54ff).α. ἀ. τῶν ἡμερῶν Ἰωάννου from the days of John Mt 11:12. ἀ. τῆς ὥρας ἐκείνης 9:22. ἀπʼ ἐκείνης τ. ἡμέρας (Jos., Bell. 4, 318, Ant. 7, 382) Mt 22:46; J 11:53. ἔτη ἑπτὰ ἀ. τῆς παρθενίας αὐτῆς for seven years fr. the time she was a virgin Lk 2:36. ἀ. ἐτῶν δώδεκα for 12 years 8:43. ἀ. τρίτης ὥρας τῆς νυκτός Ac 23:23. ἀ. κτίσεως κόσμου Ro 1:20. ἀ. πέρυσι since last year, a year ago 2 Cor 8:10; 9:2.—ἀπʼ αἰῶνος, ἀπʼ ἀρχῆς, ἀπʼ ἄρτι (also ἀπαρτί and ἄρτι), ἀπὸ καταβολῆς κόσμου, ἀπὸ τότε, ἀπὸ τοῦ νῦν; s. the pertinent entries.β. w. the limits defined, forward and backward: ἀπὸ … ἕως (Jos., Ant. 6, 364) Mt 27:45. ἀπὸ … ἄχρι Phil 1:5. ἀπὸ … μέχρι Ac 10:30; Ro 5:14; 15:19.γ. ἀφʼ ἧς (sc. ὥρας or ἡμέρας, which is found Col 1:6, 9; but ἀφʼ ἧς became a fixed formula: ParJer 7:28; Plut., Pelop. [285] 15, 5; s. B-D-F §241, 2) since Lk 7:45 (Renehan ’75, 36f); Ac 24:11; 2 Pt 3:4 (cp. X., Hell. 4, 6, 6; 1 Macc 1:11). ἀφʼ οὗ (sc.—as in X., Cyr. 1, 2, 13—χρόνου; Att. ins in Meisterhans.3-Schw. and s. Witkowski, index 163; ἀφʼ οὗ is also a formula) since, when once (X., Symp. 4, 62; Demetr.: 722 Fgm. 1, 16 Jac.; Lucian, Dial. Mar. 15, 1; Ex 5:23 GrBar 3:6) Lk 13:25; 24:21; Rv 16:18 (cp. Da 12:1; 1 Macc 9:29; 16:24; 2 Macc 1:7; TestAbr B 13 p. 117, 23; GrBar; Jos., Ant. 4, 78). τρία ἔτη ἀφʼ οὗ (cp. Tob 5:35 S) Lk 13:7. ἀφότε s. ὅτε 1aγ end.ⓒ the beg. of a series from … (on).α. ἀρξάμενος ἀ. Μωϋσέως καὶ ἀ. πάντων τ. προφητῶν beginning w. Moses and all the prophets Lk 24:27. ἕβδομος ἀ. Ἀδάμ Jd 14 (Diod S 1, 50, 3 ὄγδοος ὁ ἀπὸ τοῦ πατρός [ancestor]; Appian, Mithrid. 9 §29 τὸν ἕκτον ἀπὸ τοῦ πρώτου Μιθριδάτην; Arrian, Anab. 7, 12, 4; Diog. L. 3, 1: Plato in the line of descent was ἕκτος ἀπὸ Σόλωνος; Biogr. p. 31: Homer δέκατος ἀπὸ Μουσαίου). ἀ. διετοῦς καὶ κατωτέρω Mt 2:16 (cp. Num 1:20; 2 Esdr 3:8).β. w. both beg. and end given ἀπὸ … ἕως (Sir 18:26; 1 Macc 9:13) Mt 1:17; 23:35; Ac 8:10. Sim., ἀ. δόξης εἰς δόξαν fr. glory to glory 2 Cor 3:18.③ to indicate origin or source, fromⓐ lit., with verbs of motionα. down from πίπτειν ἀ. τραπέζης Mt 15:27. καθεῖλεν δυνάστας ἀ. θρόνων God has dethroned rulers Lk 1:52.β. from ἔρχεσθαι ἀ. θεοῦ J 3:2; cp. 13:3; 16:30. παραγίνεται ἀ. τῆς Γαλιλαίας Mt 3:13; ἀ. ἀνατολῶν ἥξουσιν 8:11 (Is 49:12; 59:19); ἀ. τοῦ ἱεροῦ ἐπορεύετο 24:1; ἀ. Παμφυλίας Ac 15:38. ἐγείρεσθαι ἀ. τ. νεκρῶν be raised from the dead Mt 14:2.ⓑ lit., to indicate someone’s local origin from (Hom. et al.; Soph., El. 701; Hdt. 8, 114; ins [RevArch 4 sér. IV 1904 p. 9 ἀπὸ Θεσσαλονίκης]; pap [HBraunert, Binnenwanderung ’64, 384, s.v.; PFlor 14, 2; 15, 5; 17, 4; 22, 13 al.]; Judg 12:8; 13:2; 17:1 [all three acc. to B]; 2 Km 23:20 al.; Jos., Bell. 3, 422, Vi. 217; Just., A I, 1 τῶν ἀπὸ Φλαουί̈ας Νέας πόλεως; s. B-D-F §209, 3; Rob. 578) ἦν ἀ. Βηθσαϊδά he was from B. J 1:44; cp. 12:21. ὄχλοι ἀ. τῆς Γαλιλαίας crowds fr. Galilee Mt 4:25. ἄνδρες ἀ. παντὸς ἔθνους Ac 2:5. ἀνὴρ ἀ. τοῦ ὄχλου a man fr. the crowd Lk 9:38. ὁ προφήτης ὁ ἀ. Ναζαρέθ Mt 21:11. οἱ ἀ. Κιλικίας the Cilicians Ac 6:9. οἱ ἀδελφοὶ οἱ ἀ. Ἰόππης 10:23 (Musaeus 153 παρθένος ἀπʼ Ἀρκαδίας; Just., A I, 58, 1 Μακρίωνα … τὸν ἀπὸ Πόντου). οἱ ἀ. Θεσσαλονίκης Ἰουδαῖοι 17:13. οἱ ἀ. τῆς Ἰταλίας the Italians Hb 13:24, who could be inside as well as outside Italy (cp. Dssm., Her. 33, 1898, 344, LO 167, 1 [LAE 200, 3]; Mlt. 237; B-D-F §437).—Rather denoting close association οἱ ἀ. τῆς ἐκκλησίας members of the church Ac 12:1; likew. 15:5 (cp. Plut., Cato Min. 4, 2 οἱ ἀπὸ τ. στοᾶς φιλόσοφοι; Ps.-Demetr. c. 68 οἱ ἀπʼ αὐτοῦ=his [Isocrates’] pupils; Synes., Ep. 4 p. 162b; 66 p. 206c; PTebt 33, 3 [112 B.C.], Ῥωμαῖος τῶν ἀπὸ συγκλήτου; Ar. 15, 1 Χριστιανοὶ γενεαλογοῦνται ἀπὸ … Ἰησοῦ Χριστοῦ; Ath.).—To indicate origin in the sense of material fr. which someth. is made (Hdt. 7, 65; Theocr. 15, 117; IPriene 117, 72 ἀπὸ χρυσοῦ; 1 Esdr 8:56; Sir 43:20 v.l.) ἔνδυμα ἀ. τριχῶν καμήλου clothing made of camel’s hair Mt 3:4.ⓒ fig., w. verbs of asking, desiring, to denote the pers. of or from whom a thing is asked (Ar. 11, 3): δανίσασθαι ἀπό τινος borrow fr. someone Mt 5:42. ἐκζητεῖν ἀ. τῆς γενεᾶς ταύτης Lk 11:51. ἀπαιτεῖν τι ἀπό τινος Lk 12:20. ζητεῖν τι ἀπό τινος 1 Th 2:6. λαμβάνειν τι ἀπό τινος Mt 17:25f; 3J 7.ⓓ fig., w. verbs of perceiving, to indicate source of the perception (Lysias, Andoc. 6; Ps.-Aristot., De Mundo 6, 399b ἀπʼ αὐτῶν τῶν ἔργων θεωρεῖται ὁ θεός; Appian, Liby. 104 §493 ἀπὸ τῆς σφραγῖδος=[recognize a corpse] by the seal-ring; Demetr.: 722 Fgm. 2, 1 στοχάζεσθαι ἀπὸ τῶν ὀνομάτων; Just., D. 60, 1 τοῦτο νοοῦμεν ἀπὸ τῶν λόγων τῶν προλελεγμένων; 100, 2 ἀπὸ τῶν γραφῶν): ἀ. τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς by their fruits you will know them Mt 7:16, 20. μανθάνειν παραβολὴν ἀ. τῆς συκῆς learn a lesson from the fig tree 24:32; Mk 13:28. ἀπὸ τῶν σπερμάτων μὴ ποιεῖσθαι τὴν παραβολήν if we are not to derive our parable solely from reference to seeds (cp. 1 Cor 15:37) AcPlCor 2:28.—Also μανθάνειν τι ἀπό τινος learn someth. fr. someone Gal 3:2; Col 1:7.ⓔ γράψαι ἀφʼ ὧν ἠδυνήθην, lit., write from what I was able, i.e. as well as I could B 21:9 (cp. Tat. 12, 5 οὐκ ἀπὸ γλώττης οὐδὲ ἀπὸ τῶν εἰκότων οὐδὲ ἀπʼ ἐννοιῶν etc.).④ to indicate distance fr. a point, away from, for μακρὰν ἀ. τινος far fr. someone, ἀπὸ μακρόθεν fr. a great distance s. μακράν, μακρόθεν. ἀπέχειν ἀπό τινος s. ἀπέχω 4. W. detailed measurements (corresp. to Lat. ‘a’, s. B-D-F §161, 1; Rob. 575; WSchulze, Graeca Latina 1901, 15ff; Hdb. on J 11:18; Appian, Bell. Civ. 3, 12 §42; CB I/2, 390 no. 248) ἦν Βηθανία ἐγγὺς τῶν Ἱεροσολύμων ὡς ἀπὸ σταδίων δεκατέντε Bethany was near Jerusalem, about 15 stades (less than 3 km.) away J 11:18. ὡς ἀπὸ πηχῶν διακοσίων about 200 cubits (c. 90 meters) 21:8. ἀπὸ σταδίων χιλίων ἑξακοσίων about 1600 stades (c. 320 km.) Rv 14:20; cp. Hv 4, 1, 5 (for other examples of this usage, s. Rydbeck 68).—Hebraistically ἀπὸ προσώπου τινός (Gen 16:6; Jer 4:26; Jdth 2:14; Sir 21:2; 1 Macc 5:34; En 103:4; Just., A I, 37, 1 ἀπὸ προσώπου τοῦ πατρὸς ἐλέχθησαν διὰ Ἠσαίου … οἵδε οἱ λόγοι ‘in the name of the father … through Isaiah’; 38, 1 al.)=מִפְּנֵי פ׳ ( away) from the presence of someone 2 Th 1:9 (Is 2:10, 19, 21); Rv 12:14 (B-D-F §140; 217, 1; Mlt-H. 466).⑤ to indicate cause, means, or outcomeⓐ gener., to show the reason for someth. because of, as a result of, for (numerous ref. in FBleek on Hb 5:7; PFay 111, 4; POxy 3314, 7 [from falling off a horse]; Jdth 2:20; 4 [6] Esdr [POxy 1010]; AscIs 3:13; Jos., Ant. 9, 56) οὐκ ἠδύνατο ἀ. τοῦ ὄχλου he could not because of the crowd Lk 19:3; cp. Mk 2:4 D. οὐκ ἐνέβλεπον ἀπὸ τῆς δόξης τοῦ φωτός I could not see because of the brilliance of the light Ac 22:11. ἀ. τοῦ πλήθους τ. ἰχθύων J 21:6 (M-EBoismard, ad loc.: s. 1f end). ἀ. τοῦ ὕδατος for the water Hs 8, 2, 8. ἀ. τῆς θλίψεως because of the persecution Ac 11:19. οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀ. τ. σκανδάλων Mt 18:7 (s. B-D-F §176, 1; Mlt. 246). εἰσακουσθεὶς ἀ. τῆς εὐλαβείας heard because of his piety Hb 5:7 (but the text may be corrupt; at any rate it is obscure and variously interpr.; besides the comm. s. KRomaniuk, Die Gottesfürchtigen im NT: Aegyptus 44, ’64, 84; B-D-F §211; Rob. 580; s. on εὐλάβεια).ⓑ to indicate means with the help of, with (Hdt. et al.; Ael. Aristid. 37, 23 K.=2 p. 25 D.; PGM 4, 2128f σφράγιζε ἀπὸ ῥύπου=seal with dirt; En 97:8) γεμίσαι τὴν κοιλίαν ἀ. τ. κερατίων fill one’s stomach w. the husks Lk 15:16 v.l. (s. ἐκ 4aζ; cp. Pr 18:20). οἱ πλουτήσαντες ἀπʼ αὐτῆς Rv 18:15 (cp. Sir 11:18).ⓒ to indicate motive or reason for, from, with (Appian, Bell. Civ. 5, 13 §52 ἀπʼ εὐνοίας=with goodwill; 1 Macc 6:10; pap exx. in Kuhring 35) κοιμᾶσθαι ἀ. τῆς λύπης sleep from sorrow Lk 22:45. ἀ. τῆς χαρᾶς αὐτοῦ Mt 13:44; cp. Lk 24:41; Ac 12:14. ἀ. τοῦ φόβου κράζειν Mt 14:26, ἀ. φόβου καὶ προσδοκίας with fear and expectation Lk 21:26. Hence verbs of fearing, etc., take ἀ. to show the cause of the fear (s. above 1c) μὴ φοβεῖσθαι ἀ. τ. ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα not be afraid of those who kill only the body Mt 10:28; Lk 12:4 (cp. Jdth 5:23; 1 Macc 2:62; 3:22; 8:12; En 106:4).ⓓ to indicate the originator of the action denoted by the verb from (Trag., Hdt. et al.) ἀ. σοῦ σημεῖον ἰδεῖν Mt 12:38. γινώσκειν ἀπό τινος learn fr. someone Mk 15:45. ἀκούειν ἀ. τοῦ στόματός τινος hear fr. someone’s mouth, i.e. fr. him personally Lk 22:71 (Dionys. Hal. 3, 8 ἀ. στόματος ἤκουσεν); cp. Ac 9:13; 1J 1:5. τὴν ἀ. σοῦ ἐπαγγελίαν a promise given by you Ac 23:21 (cp. Ath. 2, 3 ταῖς ἀπὸ τῶν κατηγόρων αἰτίαις ‘the charges made by the accusers’). ἀφʼ ἑνὸς ἐγενήθησαν Hb 11:12. Prob. παραλαμβάνειν ἀ. τοῦ κυρίου 1 Cor 11:23 is to be understood in the same way: Paul is convinced that he is taught by the Lord himself (for direct teaching s. EBröse, Die Präp. ἀπό 1 Cor 11:23: StKr 71, 1898, 351–60; Dssm.; BWeiss; Ltzm.; H-DWendland. But for indirect communication: Zahn et al.). παραλαβὼν ἀπὸ τῶν θυγατέρων Φιλίππου, ὅτι Papias (11:2); opp. παρειληφέναι ὑπὸ τῶν θ. Φ. (2:9).—Of the more remote cause ἀπʼ ἀνθρώπων from human beings (as opposed to transcendent revelation; w. διʼ ἀνθρώπου; cp. Artem. 1, 73 p. 66, 11 ἀπὸ γυναικῶν ἢ διὰ γυναικῶν; 2, 36 p. 135, 26) Gal 1:1. ἀ. κυρίου πνεύματος fr. the Lord, who is the Spirit 2 Cor 3:18. ἔχειν τι ἀπό τινος have (received) someth. fr. someone 1 Cor 6:19; 1 Ti 3:7; 1J 2:20; 4:21.—In salutation formulas εἰρήνη ἀ. θεοῦ πατρός ἡμῶν peace that comes from God, our father Ro 1:7; 1 Cor 1:3; 2 Cor 1:2; Gal 1:3; Eph 1:2; cp. 6:23; Phil 1:2; Col 1:2; 1 Th 1:1 v.l.; 2 Th 1:2; 1 Ti 1:2; 2 Ti 1:2; Tit 1:4; Phlm 3. σοφία ἀ. θεοῦ wisdom that comes fr. God 1 Cor 1:30. ἔπαινος ἀ. θεοῦ praise fr. God 4:5. καὶ τοῦτο ἀ. θεοῦ and that brought about by God Phil 1:28. The expr. εἰρήνη ἀπὸ ‘ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος’ Rv 1:4 is quite extraordinary. It may be an interpretation of the name Yahweh already current, or an attempt to show reverence for the divine name by preserving it unchanged, or simply one more of the grammatical peculiarities so frequent in Rv (Meyer6-Bousset 1906, 159ff; Mlt. 9, note 1; cp. PParis 51, 33 ἀπὸ ἀπηλιότης; Mussies 93f, 328).ⓔ to indicate responsible agents for someth., from, ofα. the self, st. Gk. usage (Thu. 5, 60, 1; X., Mem. 2, 10, 3; Andoc., Orat. 2, 4 οὗτοι οὐκ ἀφʼ αὑτῶν ταῦτα πράττουσιν; Diod S 17, 56; Num 16:28; 4 Macc 11:3; En 98:4; TestAbr A 15 p. 95, 26 [Stone p. 38]; 18 p. 101, 6 [Stone p. 50]; Just., A I, 43, 8) the expr. ἀφʼ ἑαυτοῦ (pl. ἀφʼ ἑαυτῶν) of himself and ἀπʼ ἐμαυτοῦ of myself are common Lk 12:57; 21:30; 2 Cor 3:5, esp. so in J: 5:19, 30; 8:28; 10:18; 15:4.—7:17f; 11:51; 14:10; 16:13; 18:34. So also ἀπʼ ἐμαυτοῦ οὐκ ἐλήλυθα I did not come of myself (opp. the Father sent me) 7:28; 8:42.β. fr. others. W. verbs in the pass. voice or pass. mng. ὑπό is somet. replaced by ἀπό (in isolated cases in older Gk. e.g. Thu. 1, 17 et al. [Kühner-G. II/1 p. 457f]; freq. in later Gk.: Polyb. 1, 79, 14; Hero I 152, 6; 388, 11; Nicol. Dam.: 90 Fgm. 130, 130 Jac.; IG XII/5, 29, 1; SIG 820, 9; PLond III, 1173, 12 p. 208; BGU 1185, 26; PFlor 150, 6 ἀ. τῶν μυῶν κατεσθιόμενα; PGM 4, 256; Kuhring 36f; 1 Macc 15:17; Sir 16:4; ParJer 1:1 ᾐχμαλωτεύθησαν … ἀπὸ τοῦ βασιλέως; Philo, Leg. All. 3, 62; Just., A I, 68, 6 ἐπιστολὴν … γραφεῖσάν μοι ἀπὸ Σερήνου, D. 121, 3 ἀπὸ παντὸς [γένους] μετάνοιαν πεποιῆσθαι. See B-D-F §210; Rob. 820; GHatzidakis, Einl. in d. neugriech. Gramm. 1892, 211; AJannaris, An Histor. Gk. Grammar 1897, §1507). Yet just at this point the textual tradition varies considerably, and the choice of prep. is prob. at times influenced by the wish to express special nuances of mng. Lk 8:29b v.l. (ὑπό text); 43b (ὑπό v.l.); 10:22 D; ἀποδεδειγμένος ἀ. τ. θεοῦ attested by God Ac 2:22. ἐπικληθεὶς Βαρναβᾶς ἀ. (ὑπό v.l.) τ. ἀποστόλων named B. by the apostles 4:36. κατενεχθεὶς ἀ. τοῦ ὕπνου overcome by sleep 20:9. ἀθετούμενος ἀπὸ τῶν παραχαρασσόντων τὰ λόγια αὐτοῦ inasmuch as (Jesus) is being rejected by those who falsify his words AcPlCor 2:3. νεκροῦ βληθέντος ἀπὸ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπʼ αὐτά when a corpse was cast upon them (the bones of Elisha) 2:32. In such cases ἀπό freq. denotes the one who indirectly originates an action, and can be transl. at the hands of, by command of: πολλὰ παθεῖν ἀ. τ. πρεσβυτέρων suffer much at the hands of the elders Mt 16:21; cp. Lk 9:22; 17:25, where the emphasis is to be placed on παθεῖν, not on ἀποδοκιμασθῆναι. In ἀ. θεοῦ πειράζομαι the thought is that the temptation is caused by God, though not actually carried out by God Js 1:13. ἡτοιμασμένος ἀ. τοῦ θεοῦ prepared by God’s command, not by God in person Rv 12:6.⑥ In a few expr. ἀπό helps to take the place of an adverb. ἀπὸ μέρους, s. μέρος 1c.—ἡμέρᾳ ἀφʼ ἡμέρας day by day GJs 12:3.—ἀπὸ μιᾶς (acc. to Wlh., Einl.2 26, an Aramaism, min ḥădā˒=at once [s. MBlack, An Aramaic Approach3, ’67, 113]; but this does not explain the fem. gender, found also in the formulaic ἐπὶ μιᾶς Maxim. Tyr. 6, 3f En 99:9 [s. SAalen, NTS 13, ’67, 3] and in Mod. Gk. μὲ μιᾶς at once [Thumb §162 note 2]. PSI 286, 22 uses ἀπὸ μιᾶς of a payment made ‘at once’; on the phrase s. New Docs 2, 189. Orig. γνώμης might have been a part of the expr. [Philo, Spec. Leg. 3, 73], or ὁρμῆς [Thu. 7, 71, 6], or γλώσσης [Cass. Dio 44, 36, 2], or φωνῆς [Herodian 1, 4, 8]; cp. ἀπὸ μιᾶς φωνῆς Plut., Mor. 502d of an echo; s. B-D-F §241, 6) unanimously, alike, in concert Lk 14:18. Sim. ἀπὸ τ. καρδιῶν fr. (your) hearts, sincerely Mt 18:35.—Himerius, Or. 39 [=Or. 5], 6 has as a formula διὰ μιᾶς, probably = continuously, uninterruptedly, Or. 44 [=Or. 8], 2 fuller διὰ μιᾶς τῆς σπουδῆς=with one and the same, or with quite similar zeal.—M-M. -
3 ἀπό
ἀπό, [dialect] Aeol., Thess., Arc., Cypr. [full] ἀπύ Sapph.44, cf. 78, Alc.33, Theoc.28.16,IG12(2).6.45 (Mytil.), ἀπυδόμεναι ib.9(2).594 ([place name] Larissa), 5(2).6 ([place name] Tegea), etc.:—Prep. usually with Gen. but v. infr. B. (Cf. Skt.A ápa, Lat. ab, Umbr. ap-ehtre 'ab extra', Goth. af, OE. af, cef, of, etc.) Orig. sense, from. [ ᾰπο?ἀπόX: where ἀπο ¯ is found in [dialect] Ep. before v or liquids (asἀπὸ ἕθεν Il.6.62
,ἀπὸ νευρῆς 11.664
, Hes. Sc. 409) ἀπαί was sometimes written in later texts, cf. Eust. 625.11:— [pron. full] ᾱ metri gr. in [dialect] Ep. compds., such as ἀπονέεσθαι.]I OF PLACE, the earliest, and in Hom. the prevailing sense:1 of Motion, from, away from,ἐσσεύοντο νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων Il.2.208
; pleonastic, ἀ. Τροίηθεν ib.24.492;ἀπ' οὐρανόθεν 8.365
(later with Advbs.,ἀπὸ ἔμπροσθεν LXX Ec.1.10
, etc.); strengthd.,ἐκτὸς ἀ. κλισιης Il.10.151
; also ἀπ' αἰῶνος νέος ὤλεο, implying departure from life, ib.24.725; opp. ἐξ, of relatively superficial motion,λαμβάνομεν οὔτε ἐκ τῆς γῆς οὐδέν, οὔτ' ἀπὸ τῶν οἰκιῶν X.Mem.2.7.2
; similarly of the cause or ground,ἐξ ὧν προηγώνισθε καὶ ἀφ' ὧν εἰκάζω Th.4.126
:— freq. of warriors fighting from chariots, etc.,οἱ μὲν ἀφ' ἵππων, οἱ δ' ἀ. νηῶν.. μάχοντο Il.15.386
;ἀφ' ἵππων μάρνασθαι Od.9.49
; soἡ μάχη ἦν ἀφ' ἵππων Hdt.1.79
; λαμπὰς ἔσται ἀφ' ἵππων on horseback, Pl.R. 328a;ἀφ' ἵππου θηρεύειν X.An.1.2.7
;ἀ. νεῶν πεζομαχεῖν Th. 7.62
;ἐν ταῖς ναυσὶν αἰρόμενος τοὺς ἱστοὺς ἀ. τούτων ἐσκοπεῖτο X.HG 6.2.29
; ὀμμάτων ἄπο.. κατέσταζον γένυν, of tears, E.Hec. 240: joined withἐκ, ἐκ Κορίνθου ἀ. τοῦ στρατοπέδου Pl.Tht. 142a
.2 of Position, away from, far from,μένων ἀ. ἧς ἀλόχοιο Il.2.292
(cf. ἀπ' ἀνδρὸς εἶναι to live apart from a man or husband, Plu.CG4);κεκρυμμένος ἀπ' ἄλλων Od.23.110
;μοῦνος ἀπ' ἄλλων h.Merc. 193
; ἀπ' ὀφθαλμῶν, ἀπ' οὔατος, far from sight or hearing, Il.23.53, 18.272, cf. 22.454;ἀ. θαλάσσης ᾠκίσθησαν Th.1.7
, cf. 46;αὐλίζεσθαι ἀ. τῶν ὅπλων Id.6.64
;ἀπ' οἴκου εἶναι Id.1.99
; σπεύδειν ἀ. ῥυτῆρος far from, i.e. without using the rein, S.OC 900; in Hom. freq. strengthd., τῆλε ἀ..., νόσφιν ἀ..., Il.23.880, 5.322; in measurement of distances,ὅσον ιέ στάδια ἀ. Φυλῆς X.HG2.4.4
, etc.; but later the numeral followsἀ., πηγὰς ἔχων ἀ. μ σταδίων τῆς θαλάσσης D.S.4.56
;ἀ. σταδίων κ τῆς πόλεως Plu.Phil.4
; κατεστρατοπέδευσεν ἀ. ν σταδίων fifty stades away, Id.Oth.11, cf. D.Chr.17.17.3 of the mind, ἀ. θυμοῦ away from, i. e. alien from, my heart, Il.1.562;ἀ. δόξης 10.324
;οὐ.. ἀ. σκοποῦ οὐδ' ἀ. δόξης Od.11.344
;ἀ. τοῦ ἀνθρωπείου τρόπου Th.1.76
; οὐδὲν ἀ. τρόπου not without reason, Pl.R. 470b; οὐκ ἀ. σκοποῦ, καιροῦ, Id.Tht. 179c, 187e;οὐκ ἀ. γνώμης S. Tr. 389
;οὐκ ἀ. τοῦ πράγματος D.24.6
;μάλα πολλὸν ἀπ' ἐλπίδος ἔπλετο A.R.2.863
.4 in pregnant sense, with Verbs of rest, previous motion being implied (cf. ἐκ), ἀνὰ δ' ἐβόασεν.. ἀ. πέτρας σταθείς E.Tr. 523
; ἀ.τῆς ἐμῆς κεφαλῆς τὴν [ἐκείνου] κεφαλὴν ἀναδήσω, i. e. taking the chaplet off my head, and placing it on his, Pl.Smp. 212e: with Verbs of hanging, where ἐκ is more common,ἁψαμένη βρόχον ἀ. μελάθρου Od.11.278
.5 with the Article, where the sense of motion often disappears, οἱ ἀ. τῶν οἰκιῶν φεύγουσιν, i.e. οἱ ἐν ταῖς οἰκίαις φεύγουσιν ἀπ' αὐτῶν, X.Cyr.7.5.23; οἱ ἀ. τῶν πύργων.. ἐπαρήξουσι ib.6.4.18;αἴρειν τὰ ἀ. τῆς γῆς Pl.Cra. 410b
; αἱ ἵπποι αἱ ἀ. τοῦ ἅρματος v.l. in Hdt.4.8;ὁ Ἀθηναῖος ὁ ἀ. τοῦ στρατεύματος X.An.7.2.19
;τὸν ἀ. γραμμᾶς κινεῖ λίθον Theoc.6.18
.6 partitive, λαχὼν ἀ. ληΐδος αἶσαν part taken from the booty, a share of it, Od.5.40;αἴρεσθαι ἀ. τῶν καλπίδων Ar. Lys. 539
;ἀ. ἑκατὸν καὶ εἴκοσι παίδων εἷς μοῦνος Hdt.6.27
;ὀλίγοι ἀ. πολλῶν Th.7.87
, cf. A.Pers. 1023.7 Math., of figures described upon a base,κῶνον ἀναγράφειν ἀ. κύκλου Archim.Sph.Cyl.1.19
, etc.; τὸ ἀ. τῆς AB τετράγωνον the square on AB, Euc.1.47, cf. 48; εἴδεα ἀ. .. Archim.Spir.10,11.9 from being, instead of,ἀθανάταν ἀ. θνατᾶς.. ἐποίησας Βερενίκαν Theoc.15.106
.10 privative, free from, without,ἀ. πάσης ἀκαθαρσίας PLips.16.19
(ii A. D.);ἀ. ζημίας PTeb420.4
(iii A. D.).II OF TIME, from, after, Hom. only in Il.8.54 ἀ. δείπνου θωρήσσοντο rising up from, i.e. after, cf. Hdt.1.133; ἀ. δείπνου εἶναι or γενέσθαι, Id.1.126, 2.78, 5.18, al.;ἀ. τοῦ σιτίου πίνειν Hp.Salubr.5
;ἀ. τῶν σίτων διαπονεῖσθαι X.Lac. 5.8
; in narrative, τὸ ἀ. τούτου or το̄δε, from this point onwards, Hdt.1.4,2.99;ἀ. τούτου τοῦ χρόνου Id.1.82
, X.An.7.5.8;τὸ ἀπ' ἐκείνου Luc.Tox.25
;ἡμέρῃ δεκάτῃ ἀφ' ἧς.. Hdt.3.14
, etc.;δευτέρῃ ἡμέρῃ ἀ. τῆς ἐμπρήσιος Id.8.55
, cf. X.An.1.7.18, etc.;ἀφ' οὗ χρόνου Id.Cyr. 1.2.13
; more often ἀπ' or ἀφ' οὗ, Hdt.2.44, Th.1.18, etc.; ;ἀφ' ἧς Plu.Pel.15
; εὐθὺς ἀ. παλαιοῦ, ἀ. τοῦ πάνυ ἀρχαίου, of olden time, Th.1.2,2.15;ἀπ' ἀρχᾶς Pi.P.8.25
, etc.;ἀ. γενεᾶς X. Cyr.1.2.8
; ἀφ' ἑσπέρας from the beginning of evening, i.e. at eventide, Th.7.29; ἀ. πρώτου ὕπνου ib.43;ἀ. μέσων νυκτῶν Ar.V. 218
; ἀπ' ἀγροῦ fresh from field-work, Ev.Marc.15.21, cf. 7.4;ἀ. νουμηνίας X.An.5.6.23
; χρονίζειν ἀ. τοῦ καιροῦ tarry beyond the time, LXX2 Ki. 20.5; ἀ. τέλους ἐννέα μηνῶν at the end of.., ib.24.8;γενόμενος ἀ. τῆς ἀρχῆς Plu.Caes.5
: hence ἀ. ἀγωνοθετῶν an εχ-ἀγωνοθέτης, IG3.398;ἀ. λογιστῶν POxy.1103.3
(iv A. D.); οἱ ἀ. ὑπατείας, = consulares, Hdn.7.1.9, etc.; but ἀ. τινος the freedman of.., IG5(2).50.59(Tegea, ii A. D.), cf.ib.5(1).1391 ([place name] Andania), 1473.III OF ORIGIN, CAUSE, etc.:1 of that from which one is born, οὐ γὰρ ἀ. δρυός ἐσσι οὐδ' ἀ. πέτρης not sprung from oak or rock, Od.19.163;γίγνονται δ' ἄρα ταί γ' ἔκ τε κρηνέων ἀ. τ' ἀλσέων 10.350
, cf. S.OT 415, OC 571, etc.: sts. ἀπό denotes remote, and ἐκ immediate, descent,τοὺς μὲν ἀ. θεῶν, τοὺς δ' ἐξ αὐτῶν τῶν θεῶν γεγονότας Isoc.12.81
, cf. Hdt.7.150;πέμπτη ἀπ' αὐτοῦ γέννα A.Pr. 853
; τρίτος ἀ. Διός third in descent from Zeus, Pl.R. 391c; οἱ ἀ. γένους τινός his descendants, Plu. Them.32;Περσέως ἀφ' αἵματος E.Alc. 509
: of the place one springs from,ἵπποι.. ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος Il.2.839
. cf. 849;Ἡρακλεῖδαι οἱ ἀ. Σπάρτης Hdt.8.114
, cf. Th.1.89, etc.;τοὺς ἀ. Φρυγίας X.Cyr.2.1.5
, etc.:hence,b metaph. of things,Χαρίτων ἄπο κάλλος ἔχουσαι Od.6.18
; θεῶν ἄπο μήδεα εἰδώς ib.12;γάλα ἀ. βοός A.Pers. 611
;μῆνις ἀφ' ἡμῶν Id.Eu. 314
;ἡ ἀφ' ὑμῶν τιμωρία Th.1.69
; ὁ ἀ. τῶν πολεμίων φόβος fear inspired by the enemy, X.Cyr.3.3.53.c of persons, οἱ ἀ. τῆς χώρας, τῆς πόλεως, country folk, townsfolk, Plb.2.6.8, 5.70.8; and so of connexion with the founder or leader of a sect,οἱ ἀ. Πυθαγόρου Luc.Herm.14
;οἱ ἀ. Πλάτωνος Plu.Brut.2
; οἱ ἀ. τοῦ περιπάτου, ἀ. τῆς Στοᾶς, etc., Luc.Cont. 6; generally οἱ ἀ. φιλοσοφίας καὶ λόγων philosophers and learned men, ibid.; οἱ ἀ. σκηνῆς καὶ θεάτρου stage players, Plu.Sull.2;οἱ ἀ. τῆς βουλῆς Id.Caes.10
, etc.; ὁ ἀφ' ἑστίας παῖς, v. ἑστία; ἀπ' ἐξωμίδος with only an ἐξωμίς, S.E.P.1.153.2 of the material from or of which a thing is made,εἵματα ἀ. ξύλου πεποιημένα Hdt.7.65
;ἀπ' ὄμφακος τεύχειν οἶνον A.Ag. 970
, cf. S.Tr. 704;ὅσσα ἀ. γλυκερῶ μέλιτος Theoc.15.117
;ἔνδυμα ἀ. τριχῶν καμήλου Ev.Matt.3.4
: hence στέφανος ἀ. ταλάντων ἑξήκοντα of or weighing 60 talents, Decr. ap. D. 18.92, cf. Plb.24.1.7, IG2.555.10, al.: hence of value,θύεν αἶγα ἀ. δραχμᾶν εἴκοσι GDI3707
([place name] Cos);κρᾶσις ἀ. τε τῆς ἡδονῆς συγκεκραμένη καὶ ἀ. τῆς λύπης Pl.Phd. 59a
; so, by an extension of this use, εἰδεχθής τις ἀ. τοῦ προσώπου ugly of countenance, Thphr.Char.28.4;θῆλυν ἀ. χροιῆς Theoc.16.49
;σεμνὸς ἀ. τοῦ σχήματος Luc.DMort.10.8
.3 of the instrument from or by which a thing is done, τοὺς.. πέφνεν ἀπ' ἀργυρέοιο βιοῖο by arrow shot from silver bow, Il.24.605; ;ἐμῆς ἀπὸ χειρός 10.371
, 11.675; soἀ. χειρὸς ἐργάζεσθαι μεγάλα Luc.Hist.Conscr.29
; γυμνάζεσθαι ἀ. σκελῶν, χειρῶν, τραχήλου, X.Lac.5.9;μάχεσθαι ἀ. ἄκοντος Str.17.3.7
;ἡ ἀ. τοῦ ξίφους μάχη D.S.5.29
;βάπτειν τὸν δάκτυλον ἀ. τοῦ αἵματος LXX Le.4.7
.4 of the person from whom an act comes, i.e. by whom it is done,οὐδὲν μέγα ἔργον ἀπ' αὐτοῦ ἐγένετο Hdt.1.14
;ζήτησιν ἀ. σφέων γενέσθαι Id.2.54
; , cf. 6.61;ἀ. τινος ὄνασθαι Pl.R. 528a
, etc.; so τἀπ' ἐμοῦ, τἀπὸ σοῦ, E.Tr.74, S.OC 1628;τὰ ἀ. τῶν Ἀθηναίων Th.1.127
; in later Greek freq. of the direct agent, Plb.1.34.8, Str.5.4.12, D.H.9.12, Ev.Luc.9.22, J.AJ20.8.10, etc.; in codd. this may sts. be due to confusion with ὑπό, but cf. PMag.Par.1.256, BGU 1185.26(Aug.), SIG820.8(Ephesus, i A. D.), etc.5 of the source from which life, power, etc., are sustained,ζῆν ἀπ' ὕλης ἀγρίης Hdt.1.203
; ἀ. κτήνεων καὶ ἰχθύων ib. 216;ἀ. πολέμου Id.5.6
;ἀπ' ἐλαχίστων χρημάτων X.Mem.1.2.14
;ἀ. τῆς ἀγορᾶς Id.An.6.1.1
;τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀ. τῶν νήσων Id.HG4.8.9
, cf. Th.1.99;ἀ. τῶν κοινῶν πλουτεῖν Ar.Pl. 569
, cf. D.24.124;ἀ. μικρῶν εὔνους.. γεγένησαι Ar.Eq. 788
, cf. D.18.102; quaestum corpore facere,Plu.
Tim.14.6 of the cause, means, or occasion from, by, or because of which a thing is done,ἀ. τούτου κριοπρόσωπον τὤγαλμα τοῦ Διὸς ποιεῦσι Hdt.2.42
; ἀ. τινος ἐπαινεῖσθαι, θαυμάζεσθαι, ὠφελεῖσθαι, Th.2.25,6.12, X.Cyr.1.1.2;ἀ. τῶν ξυμφορῶν διαβάλλεσθαι Th.5.17
;τὴν ἐπωνυμίαν ἔχειν ἀ. τινος Id.1.46
;ἀ. λῃστείας τὸν βίον ἔχειν X.An. 7.7.9
;ἀπ' αὐτῶν τῶν ἔργων κρίνειν D.2.27
; ἀ. τοῦ πάθους in consequence of.., Th.4.30;βλάπτειν τινὰ ἀ. τινος Id.7.29
;κατασκευάσαντα τὸ πλοῖον ἀφ' ὧν ὑπελάμβανε σωθήσεσθαι D.18.194
; τρόπαιον ἀ. τινος εἱστήκει on occasion of his defeat, Id.19.320; τλήμων οὖσ' ἀπ' εὐτόλμου , cf. 1643; ἀ. δικαιοσύνης by reason of it (v. l. for ὑπό), Hdt.7.164; ἀ. τῶν αὐτῶν λημμάτων on the same scale of profits, D.3.34, etc.; for ὅσον ἀ. βοῆς ἕνεκα, v. ἕνεκα: hence in half adverbial usages, ἀ. σπουδῆς in earnest, eagerly, Il.7.359; ἀ. τοῦἴσου, ἀ. τῆς ἴσης, or ἀπ' ἴσης, equally, Th.1.99,15, D.14.6, etc.;ἀπ' ὀρθῆς καὶ δικαίας τῆς ψυχῆς Id.18.298
;ἀ. ἀντιπάλου παρασκευῆς Th.1.91
; ἀ. τοῦ προφανοῦς openly, ib.35; ἀ. τοῦ εὐθέος straightforwardly, Id.3.43; ἀ. τοῦ αὐτομάτου of free-will, Pl.Prt. 323c; ἀ. γλώσσης by word of mouth, Hdt.1.123 (but also, from hearsay, A.Ag. 813);ἀ. στόματος Pl.Tht. 142d
; ἀπ' ὄψεως at sight, Lys.16.19; ἀ. χειρὸς λογίζεσθαι on your fingers, Ar.V. 656; ; ὀμμάτων ἄπο in the public gaze, E.Med. 216;ἀ. τοῦ κυάμου ἄρχοντας καθίστασθαι X.Mem.1.2.9
;ἡ βουλὴ ἡ ἀ. τοῦ κυάμου Th.8.66
, cf. IG1.9;τοὺς ἀ. τοῦ κυάμου δισχιλίους ἄνδρας Arist.Ath.24.3
; τριηράρχους αἱρεῖσθαι ἀ. τῆς οὐσίας Decr. ap. D.18.106; ἀφ' ἑαυτοῦ from oneself, on one's own account, Th.8.6, etc.;ἀφ' ἑαυτοῦ γνώμης Id.4.68
; ἀ. συνθήματος, ἀ. παραγγέλματος, by agreement, by word of command, Hdt.5.74, Th.8.99; ἀ. σάλπιγγος by sound of trumpet, X.Eq.Mag.3.12 (s.v.l.); ἐπίτροπος ἀ. τῶν λόγων, = Lat. procurator a rationibus, Ann.Epigr..1913.143a (Ephesus, ii A. D.).7 of the object spoken of, τὰ ἀ. τῆς νήσου οἰκότα ἐστί the things told from or of the island.., Hdt.4.195, cf. 54, 7.195;νόμος κείμενος ἀ. τῶν τεχνῶν Ar.Ra. 762
.B in Arc., Cypr., ἀπύ takes dat., ἀπὺ τᾷ [ἁμέρᾳ] IG5(2).6 ([place name] Tegea);ἀπὺ τᾷ ζᾷ Inscr.Cypr.135.8
H. ([place name] Idalion).2 in later Greek ἀπό is found c. acc., PLond.1.124.30 (iv/v A. D.).C in Hom. frequent with Verbs in tmesi, as Il.5.214, etc., and sts. in Prose, as Hdt.8.89.D IN COMPOS.:1 asunder, as ἀποκόπτω, ἀπολύω, ἀποτέμνω: and hence, away, off, as ἀποβάλλω, ἀποβαίνω; denoting, remoual of an accusation, as ἀπολογέομαι, ἀποψηφίζομαι.2 finishing off, completing, ἀπεργάζομαι, ἀπανδρόω, ἀπανθρωπίζω, ἀπογλαυκόω.3 ceasing from, leaving off, as ἀπαλγέω, ἀποκηδεύω, ἀπολοφύρομαι, ἀποζέω, ἀπανθίζω, ἀφυβρίζω.4 back again, as ἀποδίδωμι, ἀπολαμβάνω, ἀπόπλους: also, in full, or what is one's own, as ἀπέχω, ἀπολαμβάνω: freq. it only strengthens the sense of the simple.5 by way of abuse, as in ἀποκαλέω.6 almost = ἀ- priv.; sts. with Verbs, as ἀπαυδάω, ἀπαγορεύω; more freq. with Adjectives, as ἀποχρήματος, ἀπότιμος, ἀπόσιτος, ἀπόφονος.E ἄπο, by anastrophe for ἀπό, when it follows its Noun, asὀμμάτων ἄπο S.El. 1231
, etc.; never in Prose. -
4 απο
ἀπ΄, перед придых. ἀφ΄, in elisione после существ. анастрофически ἄπο praep. cum gen.1) (при обознач. пространства) от, из, с(ἀ. τοῦ στρατοπέδου Ἀθέναζε Plat.; γᾶς ἀπ΄ Ἀσίδος ἐλθεῖν Aesch.)
ἀ. τετταράκοντα σταδίων τῆς θαλάττης Diod. — в 40 стадиях от моря;ἀφ΄ ἵππων μάχεσθαι Hom. — сражаться с колесницы;ἀ. χθονὸς ἀΐσσειν Hom. — подниматься с земли;ἀ. τινος γενέσθαι Her. — освободиться от чего-л., окончить что-л.;ἀπ΄ αἰῶνος ὀλέσθαι Hom. — расстаться с жизнью, умереть;μένειν ἀ. τινος Hom. — быть вдали от кого-л.;ἅψασθαί τι ἀ. τινος Hom. — привязать что-л. к чему-л.;ἀ. τραπεζῶν δειπνεῖν Plat. — обедать за столами2) (при обознач. времени) после, вслед за(ἀ. τούτου Her., Plut.)
ἀ. δείπνου Her. — после обеда;εὐθὺς ἀ. τινος Plut. — тотчас же после чего-л.;ἀ. μέσων νυκτῶν Arph. — пополуночи;ὅ ἀ. τῆς στρατηγίας Plut. — бывший полководец3) со времени, (начиная) с, с тех пор как(ἀπ΄ ἀρχῆς Aesch.; ἀφ΄ ἑσπέρας Xen.)
ἀ. παίδων Xen. — с детства;ἀφ΄ οὗ Thuc. — с тех пор как;ἀ. τοῦ πάνυ ἀρχαίου Thuc. — с древнейших времен4) вопреки, наперекор(ἀ. δόξης Hom.; ἀπ΄ ἐλπίδος Aesch.; ἀ. ἀνθρωπείου τρόπου Thuc.)
ἀ. θυμοῦ εἶναί τινι Hom. — быть не по сердцу, быть не по душе, быть ненавистным кому-л.5) без(ἀ. ῥυτῆρος σπεύδειν Soph.)
ἀπ΄ ἀκάνθης ῥόδον Anth. — роза без шипов;οὐκ ἀ. γνώμης Soph. — не без разумных оснований6) мимо, внеοὐκ ἀ. σκοποῦ οὐδ΄ ἀ. δόξης μυθεῖσθαι Hom. — говорить дело;
οὐκ ἀ. τοῦ πράγματος εἶναι Dem. — не отклоняться от вопроса7) ( при указании на средство или образ действия) посредством, путем, поἐμῆς ἀ. χειρός Hom. — моей рукой;
πεφνεῖν ἀ. βιοῖο Hom. — убить из лука;τὰ πραχθέντα ἀ. τινος Thuc. — совершенное кем-л.;ἀ. σπουδῆς Hom. — всерьез, ревностно, усердно;ἀ. τοῦ ἴσου и ἀ. (τῆς) ἴσης Thuc., Dem. — равным образом, одинаково;ἀ. γλώσσης Her., Thuc. и ἀ. στόματος Plat. — на словах, устно, по памяти;κρίνειν ἀ. τινος Dem. — судить на основании чего-л.;ἐπιγνῶναί τινα ἀ. τινος Polyb. — узнать кого-л. по чему-л.;ἀ. κυάμου Xen. — путем голосования;λογίζεσθαι ἀ. χειρός Arph. — считать по пальцам;ἀ. μιᾶς ὁρμῆς Thuc. — в едином порыве, единодушно;ἀ. τινος δειπνῆσαι Arph. — пообедать на чей-л. счет8) (при указании на материал, тему) из, о(ἀ. ξύλου πεποιημένος Her.; εἴδατα ἀ. μέλιτος Theocr.; ἀ. τινος συγκεκραμένος καὴ ἀ. τινος Plat.)
τὰ ἐβούλοντο πυθέσθαι ἀ. τινος Her. — то, что они хотели узнать о чем-л.;νόμος κείμενος ἀ. τινος Arph. — закон, установленный относительно чего-л.9) (при указании на происхождение, причину, связь; в переводе обычно опускается)οἱ ἀπ΄ Οἰδίπου Soph. — дети (потомки) Эдипа;
τρίτος ἀ. τινος Plat. чей-л. — потомок в третьем поколении:οἱ ἀ. Πελοποννήσου ξύμμαχοι Thuc. — пелопоннесские союзники;οἱ ἀ. τῆς πόλεως Polyb. — горожане;οἱ ἀ. τοῦ Πυθαγόρου Luc. — пифагорейцы;οἱ ἀ. σκηνῆς Plut. — актеры;οἱ ἀ. βήματος Plut. — ораторы;οἱ ἀ. βουλῆς Plut. ( в Риме) — сенаторы;οἱ ἀ. τῆς σκέψεως Sext. — скептики;ὅ ἀ. τινος φόβος Xen. — внушаемый кем-л. страх;τἀπ΄ ἐμοῦ Soph. — зависящее от меня;τὸ ἀ. σεῦ Her. — твое мнение;ἀ. τινος θαυμάζεσθαι Thuc. — вызывать удивление чем-л.;οἱ ἀ. γένους Plut. — знатные родом, но тж. члены рода;ἀ. δικαιοσύνης Her. — из чувства справедливости;ἀ. τοῦ αὐτομάτου Plat. — самопроизвольно;ἀ. τῆς παρούσης δυνάμεως Xen. — в меру наличной возможности;τιμᾶν τινα ἀ. τινος Plut. — чтить кого-л. ради кого-л.;ἀ. συμφορῶν Thuc. — вследствие несчастных случайностей10) (при указании на колич. выделение) из(εἷς ἀ. πολλῶν Soph.)
11) ценою или весом в(ἀ. ταλάντων ἑξήκοντα Dem.; ἀ. μυρίων χρυσῶν Polyb.)
-
5 γλῶσσα
γλῶσσα, [dialect] Ion. [full] γλάσσα, Herod.3.84, al., SIG1002.7 (Milet.), Schwyzer 692 ([place name] Chios), [dialect] Att. [full] γλῶττα, ης, ἡ,2 tongue, as the organ of speech, γλώσσης χάριν through love of talking, Hes.Op. 709, A.Ch. 266;γλώσσῃ ματαίᾳ Id.Pr. 331
, cf.Eu. 830;γλώσσης ἀκρατής Id.Pr. 884
(lyr.);μεγάλης γ. κόμποι S.Ant. 128
; γλώσσῃ δεινός, θρασύς, Id.OC 806, Aj. 1142;ἡ γ. ὀμώμοχ' ἡ δὲ φρὴν ἀνώμοτος E.Hipp. 612
: with Preps., ἀπὸ γλώσσης by frankness of speech, Thgn.63;φθέγγεσθαι Pi.O.6.13
(but ἀπὸ γ. ληίσσεται, opp. χερσὶ βίῃ, of fraud opp. violence, Hes. Op. 322); also, by word of mouth, Hdt.1.123, Th.7.10, Arr.An.2.14.1;τῷ νῷ θ' ὁμοίως κἀπὸ τῆς γ. λέγω S.OC 936
; τὰ γλώσσης ἄπο, i.e. our words, E.Ba. 1049; ἀπὸ γ. φράσω by heart, opp. γράμμασιν, Cratin.122; οὐκ ἀπὸ γλώσσης not from mere word of mouth, but after full argument, A.Ag. 813; μὴ διὰ γλώσσης without using the tongue, E.Supp. 112;ἐν ὄμμασιν.. δεδορκὼς κοὐ κατὰ γλῶσσαν κλύων S.Tr. 747
:—phrases: πᾶσαν γλῶτταν βασάνιζε try every art of tongue, Ar. V. 547; πᾶσαν ἱέναι γλῶσσαν let loose one's whole tongue, speak withoutrestraint, S.El. 596;πολλὴν γ. ἐγχέας μάτην Id.Fr. 929
; κακὰ γ. slander, Pi.P.4.283: pl., ἐν κερτομίοις γλώσσαις, i.e. with blasphemies, S.Ant. 962 (lyr.), cf.Aj. 199 (lyr.): βοῦς, κ ῇς ἐπὶ γλώσσῃ, v. βοῦς, κλείς.3 of persons, one who is all tongue, speaker, of Pericles,μεγίστη γ. τῶν Ἑλληνίδων Cratin.293
, cf. Ar.Fr. 629 (s. v. l.).II language,ἄλλη δ' ἄλλων γ. μεμιγμένη Od.19.175
, cf. Il.2.804; γλῶσσαν ἱέναι speak a language or dialect, Hdt.1.57; γ. Ἑλληνίδα, Δωρίδα ἱέναι, Id.9.16, Th.3.112, cf. A.Pers. 406, Ch. 564;γλῶσσαν νομίζειν Hdt.1.142
, 4.183;γλώσσῃ χρῆσθαι Id.4.109
;κατὰ τὴν ἀρχαίαν γ. Arist.Rh. 1357b10
; dialect,ἡ Ἀττικὴ γ. Demetr.Eloc. 177
; but alsoΔωρὶς διάλεκτος μία ὑφ' ἥν εἰσι γ. πολλαί Tryph.
ap. Sch.D.T.p.320 H.2 obsolete or foreign word, which needs explanation, Arist. Rh. 1410b12, Po. 1457b4, Plu.2.406f: hence Γλῶσσαι, title of works by Philemon and others.1 in Music, rced or tongue of a pipe, Aeschin.3.229, Arist.HA 565a24, Thphr.HP4.11.4, etc. -
6 γλῶσσα
γλῶσσα, ἡ, att. γλῶττα (cf. das vor., eigtl. die Spitze), 1) die Zunge, von Hom. an überall von Menschen u. Thieren; γλώσσας τάμνειν Odyss. 3, 332, ἐν πυρὶ βάλλειν vs. 341, Zungen der Opferthiere, geschah zum Schluß der Abendmahlzeit, vgl. Nitzsch; – γλώσσης χάριν, nur um zu reden, od. um Einem nach dem Munde zu reden, Hes. O. 707; vgl. Aesch. Ch. 264; ἀπὸ γλώσσης, mündlich, ἐφϑέγξατο Pind. Ol. 6, 13; vgl. P. 3, 2; φράσω Cratin. B. A. 436; εἰπεῖν Her. 1, 123; Thuc. 7, 10; im Ggstz des schriftlichen. Bei Aesch. Ag. 787 δίκας γὰρ οὐκ ἀπὸ γλώσσης ϑεοὶ κλύοντες nicht bloß die Worte hörend, sondern nach der Wahrheit; Luc. pro laps. 18 οὐ τὴν γλῶτταν, ἀλλὰ τὴν γνώμην ἐξετάζειν; Eur. Hipp. 612 ἡ γλῶσσ' ὀμώμοχ', ἡ δὲ φρὴν ἀνώμοτος; – ὅ, τι κεν ἐπὶ γλῶτταν ἔλϑῃ εἰπεῖν, sagen, was Einem in den Mund kommt, Luc. Qu. hist. 32; γλῶσσα δέδεται Merc. cond. 5; τὴν γλῶτταν πεπεδημένη Bis acc. 15; ἐκ φόβου τὴν γλῶτταν ἐγκλείσας ἔχει Soph. Ant. 180; vgl. βαίνω, – Geradezu: Sprache, von Hom. an geläufig; bes. Mundart, Dialekt; Il. 2, 804. 4, 438 Od. 19, 175; γλῶσσαν ἱέναι, eine Sprache reden, Her. 1, 57 u. öfter; Thuc. 3, 112; τὴν αὐτὴν γλῶσσαν νομίζουσι, gebrauchen, Her. 1, 142. 4, 183; χρῆσϑαι 4, 109. Auch = Provinzialismus, ein Wort, das nicht im allgemeinen Gebrauch ist, ein veralte tes; Arist. poet. 42 rhet. 3, 2; κατὰ γλῶσσαν γράφειν, in ungewöhnlichen, veralteten Ausdrücken schreiben, Luc. Lexiph. 25 ff.; oft Gramm. – Sprachvermögen, Redegabe; πᾶσαν γλῶτταν βασάνιζε Ar. Vesp. 547; Cratin. nannte den Perikles μεγίστη γλῶττα τῶν Ἑλληνίδων, was Aristid. or. 45 (II. p. 23) nachahmt, vgl. Aeschrio Ath. VIII, 335 d. – 2) das Mundstück der Flöte, αὐλῶν B. A. 32; vgl. Aesch. 3, 229; σάλπιγγος Poll. 4, 85; – ein zungenförmiger Schuhriemen, B. A. 32; vgl. Plat. com. Ath. XV, 677 a; s. Lob. zu Phryn. 229 u. γλωσσίς.
-
7 γλῶσσα
γλῶσσα, (1) die Zunge; ἐν πυρὶ βάλλειν, Zungen der Opfertiere, geschah zum Schluß der Abendmahlzeit; γλώσσης χάριν, nur um zu reden, od. um einem nach dem Munde zu reden; ἀπὸ γλώσσης, mündlich; δίκας γὰρ οὐκ ἀπὸ γλώσσης ϑεοὶ κλύοντες nicht bloß die Worte hörend, sondern nach der Wahrheit; ὅ, τι κεν ἐπὶ γλῶτταν ἔλϑῃ εἰπεῖν, sagen, was einem in den Mund kommt. Geradezu: Sprache; bes. Mundart, Dialekt; γλῶσσαν ἱέναι, eine Sprache reden; Provinzialismus, ein Wort, das nicht im allgemeinen Gebrauch ist, ein veraltetes; κατὰ γλῶσσαν γράφειν, in ungewöhnlichen, veralteten Ausdrücken schreiben. Sprachvermögen, Redegabe. (2) das Mundstück der Flöte; ein zungenförmiger Schuhriemen -
8 στόμα
Aστομάτοιο Hymn.Mag.2(2).10
,28:— mouth, Il.14.467, etc.;σύν τε στόμ' ἐρεῖσαι Od.11.426
; ἱμείρων γλυκεροῦ ς. Sol.25; of animals, Hes.Sc. 146, 389, S.Ph. 1156 (lyr.), etc.:—pl. is sts. used for sg., ἀμφιπίπτων στόμασιν, of kissing, Id.Tr. 938, cf. E.Alc. 403 (lyr.), and freq. in later Poets, A.R. 4.1607, Nic.Al. 210, 240, etc.: metaph., πτολέμοιο, ὑσμίνης στόμα, the very jaws of the battle, as of a devouring monster, Il.10.8, 20.359 (but cf. infr. 111.1).2 esp. the mouth as the organ of speech,δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματ' 2.489
, cf. Thgn.18;βραχύ μοι σ. πάντ' ἀνᾱγήσασθαι Pi.N.10.19
; freq. in Trag., σ. τὸ Δῖον the mouth of Zeus, A.Pr. 1032; τὸ Φοίβου θεῖον ἀψευδὲς ς. Id.Fr.350.5, cf. S.OC 603;τοῦ στόματος τὸ στρογγύλον Ar.Fr. 471
; Μοισᾶν καπυρὸν ς. their mouthpiece, organ, Theoc.7.37, cf. Mosch.3.72; Πιερίδων τὸ σοφὸν ς., of Homer, AP7.4 (Paul. Sil.), cf. 7.6 (Antip. Sid.), 7.75 (Antip.), 9.184;τὸ μισόχρηστον σ. τῆς κωμῳδίας Phld. Piet.p.93G.
; speech, utterance, S.OT 426, 706, OC 132 (lyr.), etc.; εἰς τόδ' ἐξελθόντος ἀνόσιον ς. ib. 981; κἂν καλὸν φορῇ ς. Id.Fr. 930;τὸ σὸν.. σ. ἐλεινόν Id.OT 671
;διδόναι σ. καὶ σοφίαν Ev.Luc.21.15
: in pl. of a single speaker, S.OT 1220 (lyr.):—special phrases: οἴγειν ς. A. Pr. 611; τοὐμὸν οὐ λύω ς. E.Hipp. 1060, cf. Isoc.12.96; διᾶραι τὸ ς. D. 19.112; κοίμησον ς. keep silence, A.Ag. 1247; δάκνειν ς., i.e. to keep a stern silence (cf. ὀδάξ), Id.Fr. 397;ἴσχε δακὼν σ. σόν S.Tr. 977
(anap.); ὀδόντι πρῖε τὸ ς. Id.Fr. 897; so κλῄσας ς. E.Ph. 865; οὐκ ἐφέξετε ς.; Id.Hec. 1283; σῖγ' ἕξομεν ς. Id.Hipp. 660; εὖ ἔχειν σ.,= εὐφημεῖν, Eup. 381; συγκλῄειν ς. Ar.Th.40(anap.):—of style, τὸ Λυσιακὸν ς. D.H.Lys. 12.3 with Preps.,a ἀνὰ στόμα ἔχειν have always in one's mouth, whether for good or ill, E.El.80;ἀνὰ σ. καὶ διὰ γλώσσης ἔχειν Id.Andr.95
.b ἀπὸ στόματος εἰπεῖν speak from memory (cf. ἀπὸ γλώσσης), Pl.Tht. 142d, X.Mem.3.6.9, Philem.48, Plu.Sol.8, etc.cδιὰ στόμα λέγειν A.Th. 579
, cf. E.Or. 103 (soκατὰ τὸ σ. ᾄδειν Ar.Nu. 158
);διὰ στόμα ἔχειν Id.Lys. 855
;οἶκτος οὔτις ἦν διὰ στόμα A.Th.51
; πᾶσι διὰ στόματος 'tis the common talk, Theoc.12.21.dἐν στόμασι εἶχον Hdt.3.157
, 6.136;πολλῶν κείμενος ἐν στόμασιν Thgn.240
;ἐν τῷ σ. λέγειν Ar.Ach. 198
.e ἐξ ἑνὸς σ. with one voice, Id.Eq. 670. Pl.R. 364a, PGiss.36.13 (ii B.C.), Gal.15.763; so ὡς ἀφ' ἑνὸς ς. AP11.159 (Lucill.).f ἐπὶ στόμα on one's face, face-foremost, ἐξεκυλίσθη πρηνὴς.. ἐπὶ ς. Il.6.43, cf. 16.410;ὡς κύων ἐπὶ σ. κείμενος Archil.Supp.2.9
; ὗς ἔκειτ' ἐπὶ ς. Men.21; ἐπὶ σ. κεῖται lies prone, of the right ventricle, Hp.Cord.4; ἐπὶ ς.,= pronus, Gloss.;ἐπὶ σ. πεσόντα Plu.Art.29
;ἐπὶ σ. φερόμενον ἐν πᾶσι Timae.
ap.Plb.12.8.4; also ὅ τι νῦν ἦλθ' ἐπὶ ς. whatever came uppermost, A.Fr. 351; ἐπὶ στόματος Φαραώ by the command of P., LXX 4 Ki.23.35.g κατὰ στόμα face to face, Hdt.8.11, E.Heracl. 801, Rh. 409, X.An.5.2.26; οἱ κατὰ σ. θεοί (cf. ἀντήλιοι) E.Fr.781.33; κατὰ σ. τινός confronted with him, Pl.Lg. 855d;στόμα κατὰ στόμα λαλήσω αὐτῷ LXXNu.12.8
;στόμα πρὸς στόμα 2 Ep.Jo.12
, 3 Ep.Jo.14, PMag.Berol.1.39.II mouth of a river, Il.12.24, Od.5.441, A.Pr. 847, Hdt.2.17, etc.; so ἠϊόνος σ. μακρόν the wide mouth of the bay, Il.14.36, cf. Od.10.90;σ. τοῦ Πόντου Th.4.75
; κόλπου ib.49;τὸ σ. τῆς ἐσβολῆς Ar.Ec. 1107
; τὸ ἄνω σ. [τῆς διώρυχος] the width of the trench at top, Hdt.7.23 (but τὰ σ. τ. δ. mouths, ib.37).2 any outlet or entrance,ἀργαλέον σ. λαύρης Od.22.137
;σ. τῆς ἀγυιᾶς X.Cyr.2.4.4
;σ. φρέατος Id.An.4.5.25
; , cf. AP6.251 (Phil.); χθόνιον Ἄιδα ς. Pi.P.4.44; τὰ τῶν διεξόδων ς. Pl.Phdr. 251d; ἑπτάπυλον ς. the seven gates of Thebes, S.Ant. 119 (lyr.): Medic., τῶν μητρέων, τῶν ὑστερέων,= os uteri (not distinguished from the cervix), Hp.Mul.1.36, Aph.5.46;τῆς κοιλίας Arist.APo. 94b15
, Sor.1.50;γαστρός Nic.Al.20
, Gal.5.274; [ ἕλκους] Arist.Pr. 863a11.III foremost part, face, front:1 of weapons, point,κατὰ στόμα εἱμένα χαλκῷ Il.15.389
; [ὁ κριὸς] ἔχει σ. σιδηροῦν Ath.
Mech.24.2;τὸ σ. τῆς αἰχμῆς Philostr.Her.19.4
; edge of a sword,μαχαίρας Ascl.Tact.3.5
, Ev.Luc.21.24, etc.: metaph., ἐθηλύνθην ς. S.Aj. 651.b the front ranks of the battle, the front, ἀπὸ στόματος (opp. ἀπὸ τῆς οὐρᾶς) X.An.3.4.42, cf. HG4.3.4;τὸ σ. τοῦ πλαισίου Id.An.3.4.43
, cf. 5.4.22, Plb.10.12.7 (so perh. σ. πολέμοιο, ὑσμίνης in Hom., v. supr.1.1).cτὸ τῶν λοχαγῶν τάγμα σ. καλεῖται Ascl.Tact.2.5
. -
9 γλωσσα
атт. γλῶττα ἥ1) анат. язык(γλώσσας τάμνειν Hom.; γ. καὴ χείλη Arst.)
2) тж. pl. язык, речь; словаγλώσσης χάριν Hes., Aesch. — по болтливости, чтобы язык потрепать;
ἀπὸ γλώσσης Pind. — откровенно, открыто, Her., Thuc. на словах, устно, Aesch. по словам, на основании слов;κατὰ γλῶσσαν Soph. — на основании слухов, понаслышке;ὅ τι κὲν ἐπὴ γλῶσσαν ἔλθῃ εἰπεῖν Luc. — говорить (все), что придет на язык, что взбредет в голову;πᾶσαν γλῶσσαν ἱέναι Soph. — объявлять во всеуслышание, но γλῶσσάν τινα ἱέναι Her., Thuc. (тж. γλῶσσαν νομίζειν τινα и γλώσσῃ χρῆσθαί τινι Her.) говорить на каком-л. языке3) наречие, говор; тж. диалектизм или архаизмτὸ σίγυνον Κυπρίοις μὲν κύριον, ἡμῖν δὲ γ. Arst. — у кипрян слово σίγυνον - «дротик» - в ходу, для нас же оно слово областное;
4) ( в духовых инструментах) язычок(τῶν αὐλῶν Aeschin., Arst.)
-
10 ῥέω
ῥέω, fut. ῥεύσομαι Theogn. 448, ῥεύσω Ev. Ioh. 7, 38; aor. ἔῤῥευσα, Sp., z. B. Polemo 2 (V, 32); bei den Attikern ist aber gebräuchlich ῥυήσομαι u. aor. ἐῤῥύην, ῥυῆναι, ῥυείς, der schon bei Hom. vorkommt, der außer ihm nur praes. u. imperf. gebraucht (vgl. Lob. Phryn. 7391; perf. ἐῤῥύηκα; – 1) fließen, fluthen, strömen, nicht bloß vom Wasser, Hom. u. Folgde, sondern auch vom Blut, von Thränen, vom Schweiß u. dgl.; πηγὴ ῥέει ὕδατι, die Quelle strömt von Wasser, Il. 22, 149, vgl. Od. 5, 70; auch ῥέεν αἵματι γαῖα, die Erde rann, triefte von Blut, Il. 8, 65, u. sonst, wie Eur. ῥεῖ γάλακτι πέδον, ῥεῖ δ' οἴνῳ, Bacch. 142; u. im Orak. bei Her. 7, 140, ἱδρῶτι ῥεούμενοι, welche Form sich sonst nicht findet u. einige Analogie mit μαχεούμενοι hat; αἵματι, ἱδρῶτι ῥεόμενος, Luc. D. Mort. 14, 5 salt. 71; Plut. Cor. 3; ῥέω ἱδρῶτι Ep. ad. 292 ( Plan. 105); aber ποταμῷ οἶνον ῥέοντι Luc. V. H. 1, 7, vgl. ep. sat. 20 u. Theocr. 5, 124, – κῦμα ῥέον, Pind. Ol. 11, 10; εὐρὺ ῥέων, 5, 18; ἀφρὸς βρότειος ἐῤῥύη κατὰ στόμα, Aesch. frg. bei Schol. Ar. Lys. 1259; vom Gerüchte, das sich verbreitet, δόξης ἢ κληδόνος καλῆς μάτην ῥεούσης, Soph. O. C. 259; ἄνω ἂν ῥέοι τὰ πράγμαϑ' οὕτως, Eur. Suppl. 520; in Prosa überall; auch übertr. von andern Dingen als Wasser, τὸ λόγων νᾶμα ἔξω ῥέον, Plat. Tim. 75 e; ὡς ἰόντων ἁπάντων καὶ ἀεὶ ῥεόντων, in stetem Flusse sein, Crat. 439 c; ῥεῖν καὶ φέρεσϑαι τὰ πράγματα, 411 c; er nennt sogar die Philoso phen, welche annehmen, daß die Dinge in steter Bewegung, in stetem Flusse seien, οἱ ῥέοντες, Theaet. 181 a, = οἱ τὸ πᾶν κινοῦντες, Ggstz οἱ τοῠ ὅλου στασιῶται; S. Emp. adv. log. 1, 99 στιγμῆς ῥυείσης γραμμὴν φαντασιούμεϑα. – Andere Vrbdg ῥυῆναι διὰ τοῠ ὀρόφου, Luc. Mar. D. 12, 1, durchfließen; von feuerspeienden Bergen, Ael. V. H. bei Stob. Floril. 79, 38. Auch vom Winde, Plut. Sert. 17. – Πολὺς ῥεῖ, von einem starken, voll fließenden Strome, Her. 8, 134; auch ὁ Ἀσωπὸς ποταμὸς μέγας ἐῤῥύη, Dem. 59, 99; u. übertr. von gewaltigem Redestrom, Πύϑωνι ϑρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι καϑ' ὑμῶν, 18, 136; ὁρμὴ ῥυεῖσα πολλὴ καὶ ἄτακτος, Plut. de virt. moral. 5. Uebh. – 2) übtr., sich in reicher Fülle ergießen, wie unser strömen, z. B. vom ungehemmten, vollen Fluß der Nede, ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή, Il. 1, 249; Hes. Th. 39. 97; ἔπε' ἐκ στόματος ῥεῖ μείλιχα, 84; u. in Prosa, πάντες ὅσοι περὶ πορνείας ἐῤῥύησαν λόγοι, Dem. 19, 287; auch ἐκ χειρῶν βέλεα ῥέον, Pfeile strömten, d. h. flogen in Menge aus ihren Händen, Il. 12, 159; u. von reisen oder wurmstichigen Früchten, von Haaren, in Menge abfallen, ausfallen, Od. 10, 393; Hes. frg. 5; Theocr. 2, 89; ῥεῖ ὁ καρπός, Pol. 12, 4, 14; στάχυς, Babr. 88, 14; von einer großen Menschenmenge, ῥεῖ πολὺς ὅδε λεώς, Aesch. Spt. 80; auch οὐκ ἐάσει γλῶσσαν ἐργμάτων ἄτερ ἔσω πυλῶν ῥέουσαν ἀλδαίνειν κακά, 539, daß thatenlos Geschwätz einströme; Θρῄκιος ῥέων στρατός, Eur. Rhes. 290; auch πόλιν χρυσῷ ῥέουσαν, Troad. 995; Ar. Equ. 527 vrbdt ὃς πολλῷ ῥεύσας ποτ' ἐπαίνῳ διὰ τῶν ἀφελῶν πεδίων ἔῤῥει, vom Kratinus, den er, wie auch das Folgende zeigt, τῆς στάσεως παρασύρων ἐφόρει τὰς δρῦς καὶ τοὺς ἐχϑροὺς προϑελύμνους, mit einem Strome vergleicht. – Aber auch zerfließen, sich auflösen, εἰ ῥέοι τὸ σῶμα καὶ ἀπολλύοιτο ἔτι ζῶντος τοῦ ἀνϑρώπου, Plat. Phaed. 87 d. – Bei Sp. oft für »sich auf Etwas stürzen, sich wohin neigen«, ὅλος ἐῤῥύη πρὸς αὐτόν, Plut. Alcib. 21; ἐπὶ τὸ πρᾳότερον ῥ υῆναι, Cat. min. 23; ἐπὶ ποιητικήν, Cic. 2, u. oft. – 3) in trans. Bdtg fließen lassen, selten, wohin man das oben angeführte οἱ ῥέοντες aus Plato ziehen kann; ἐῤῥει χειρὶ παῖς Ἀχιλλέως πατρί, Eur. Hec. 532; Archil. frg. 17; vgl. Ruhnk. ep. crit. 264; Dem. Lpt. 273. – Etwas Anderes ist λέγεται τούτῳ τὸν Πακτωλὸν χρυσὸν ῥεῠσαι, Schol. Ar. Plut. 287, wie Ἱμέρα ἀνϑ' ὕδατος ῥείτω γάλα, Theocr. 5, 124, vgl. 126. – 4) Sp. auch pass., ἡ γὰρ Ὁμήρου σειρὴν ὑμετέρων ῥεῖται ἀπὸ στομάτων, Ep. ad. 451 (IX, 522); ἐῤῥεῖτο führt Phryn. 220 an; s. auch das oben aus Her. angeführte ῥεο ύμενοι. – Ueber die Contraction vgl. Lob. zu Phryn. 221. – Bei Ath. XI, 495 d sind τὰ ῥέοντα eine Art Becher, wofür er ein Beispiel aus Astydamas anführt. Vgl. ῥυσίς u. ῥυτόν.
-
11 αυδη
дор. αὐδά ἥ1) речь, слова(ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐ. Hom.; οἱ ἀπὸ στόματος ῥέει αὐ. Hes.)
2) звук; голос, пение; звон(νευρῆς Hom.; sc. τέττιγος Hes.; σάλπιγγος Eur.)
3) весть, рассказ(ἔργων Soph.; τῶν ἔσωθεν Eur.)
4) прорицание, предсказание(τρίποδος ἐκ χρυσοῦ Eur.)
5) похвальное слово, прославление(τινος Pind.)
-
12 ῥέω
ῥέω, Il.22.149, etc.; [dialect] Ep. [full] ῥείω Hes.Fr. 263 (dub.), D.P.1074, AP7.36 (Eryc.), but not in Hom.: [tense] impf. [ per.] 3sg.Aἔρρει Il.17.86
, Telecl.1.4, but elsewhere in Hom. ἔρρεε or ῥέε: [tense] fut.ῥεύσομαι Thgn.448
, E.Fr. 384, Crates Com.15.4, Pherecr.130.5, Hp.Haem.5; also ῥευσοῦμαι, Arist.Mete. 356a16, 361a33; later ῥεύσω, AP5.124 (Bass.): [tense] aor. (anap.), Hp.Loc.Hom.11, Int.23, Mosch.3.33, AP5.32 (Parmen.), Plb.5.15.7 ([pref] ἀπ-), Paus.5.7.4, etc.:—but the [dialect] Att. [tense] fut. and [tense] aor. are of pass. form,ῥῠήσομαι Isoc.8.140
, cf. Hp.Nat.Hom.5; ἐρρύην [ῠ] Th.3.116, X.Cyr.8.3.30, Pl.Ti. 84c, etc., as also in Hdt.8.138; [dialect] Dor. ἐξ-ερρύα, v. ἐκρέω; [ per.] 3sg. subj.ἐ[γ]ρυᾷ GDI3591a51
([place name] Calymna); [dialect] Ep. [ per.] 3sg.ῥύη Od.3.455
: [tense] pf.ἐρρύηκα Hp.Loc.Hom.10
, Pl.R. 485d, Isoc.8.5; later ἔρρυκα, Gal.5.398.—A [tense] pres. [voice] Med. [full] ῥέομαι occurs also in Orac. ap. Hdt.7.140 (v. infr.), Plu.Cor.3, Luc.Salt.71, Philostr. VS1.25.9, etc.; so , Philostr.VA8.31, etc.—This Verb does not [var] contr. εη, εο, εω:—flow, run, stream, gush, Od.19.204, Il.3.300, 17.86, etc.: with dat. of that which flows, [πηγὴ] ὕδατι ῥέει the fountain runs with water, 22.149, cf. Od.5.70, IG12.54.7;ῥέε δ' αἵματι γαῖα Il.8.65
, etc.;φάραγγες ὕδατι.. ῥέουσαι E.Tr. 449
(troch.);ῥεῖ γάλακτι πέδον ῥεῖ δ' οἴνῳ Id.Ba. 142
(lyr.); οἴνῳ.. ἔρρει χαράδρα Telecl.l.c.(v. sub fin.); (also in [voice] Med., ἱδρῶτι ῥεούμενοι (metri gr. for ῥεόμενοι, cf. μαχεούμενοι) Orac. ap. Hdt.7.140;φόνῳ ναῦς ἐρρεῖτο E. Hel. 1602
);πόλιν χρυσῷ ῥέουσαν Id.Tr. 995
: so metaph.,πολλῷ ῥ. ἐπαίνῳ Ar.Eq. 527
: rarely with acc. in the same sense (v. infr. 11.2): also with gen.,ἀσφάλτου Str.7.5.8
;πολλοῦ ὕδατος Arr.An. 5.9.4
: sts. with nom.,Ζεὺς χρυσὸς ῥυείς Isoc.10.59
, cf. AP5.32 (Parmen.).b the post-Hom. expression for a full stream isμέγας ῥεῖ, ῥέουσι μεγάλοι Hdt.2.25
;μέγας ἐρρύη Id.8.138
, cf. Th.2.5;ῥ. οὐδὲν ἧσσον ἢ νῦν Hdt.7.129
; also πολὺς ῥεῖ, metaph. of men,ῥεῖ πολὺς ὅδε λεώς A.Th.80
(lyr.);Κύπρις ἢν πολλὴ ῥυῇ E.Hipp. 443
(cf. infr. 2); soῥ. μου τὸ δάκρυον πολύ Ar.Lys. 1034
; also ἐς ἔρωτα ἅπας ῥ. Ps.-Phoc.193;πρὸς τὸν Ἀλκιβιάδην ὁ δῆμος ὅλος ἐρρύη Plu.Alc. 21
.c of a river, also ῥ. ἀπὸ τηκομένης χιόνος derive its stream from melted snow, Hdt.2.22.d prov., ἄνω ῥεῖν flow upwards, of inversion of the usual or right order, E.Supp. 520;ἄνω ποταμῶν ἐρρύησαν οἱ.. λόγοι D.19.287
; cf. ἄνω (B)1.e ταῦτα μὲν ῥείτω κατ' οὖρον (v. οὖρος (A))S.Tr. 468.2 metaph. of things, ἐκ χειρῶν βέλεα ῥέον from their hands rained darts, Il.12.159;ῥεῖ μάλιστα ὁ ἀὴρ ῥέων ἐν τοῖς ὑψηλοῖς Arist.Mete. 347a34
, cf. 349a34;φλὸξ ῥυεῖσα Plu.Brut.31
; soτὴν Αἴτνην ῥυῆναι Ael.Fr.2
; esp. of a flow of words, , cf. Hes.Th.39.97; ἔπε' ἐκ στόματος ῥεῖ μείλιχα ib.84: abs., of the tongue, run glibly, A.Th. 557; so : hence, of words or sentiments, to be current, .3 fall, drop off, e.g. of hair, Od.10.393, Hes.Fr.29, Theoc. 2.89, etc.; of ripe fruit, Plb.12.4.14, Gp.9.12; of over-ripe corn,ἤδη ῥέοντα τὸν στάχυν Babr.88.14
; wear out,εἰ ῥέοι τὸ σῶμα καὶ ἀπολλύοιτο Pl.Phd. 87d
; of a house, to be in a tumble-down condition, Gorg. ap. Stob.4.51.28, Teles p.27 H.; ῥέουσαν σύγκρισιν στῆσαι to stay a collapse of the system, Herod.Med. ap. Orib.5.27.1.4 of molten objects, liquefy, run,ῥεῖ πᾶν ἄδηλον S.Tr. 698
;τήκεται ὁ λίθος.. ὥστε καὶ ῥεῖν Arist.Mete. 383b6
, cf. Thphr.Lap.9.5 to be in perpetual flux and change,ἅπανθ' ὁρῶ ἅμα τῇ τύχῃ ῥέοντα μεταπίπτοντά τε Com.Adesp.200
; , cf. 411c;κινεῖται καὶ ῥεῖ.. τὰ πάντα Id.Tht. 182c
: hence οἱ ῥέοντες, of the Heraclitean philosophers, opp. οἱ τοῦ ὅλου στασιῶται, ib. 181a.b ' run', of ink, etc., metaph.,στιγμῆς ῥυείσης γραμμὴν φαντασιούμεθα.., γραμμῆς δὲ ῥυείσης πλάτος ἐποιήσαμεν S.E.M.7.99
; cf.ῥυίσκομαι 11
.6 of persons, ῥ. ἐπί τι to be inclined, given to a thing, Isoc.8.5; ; οἱ ταύτῃ ῥυέντες ib. 495b.7 leak, of a ship, opp. στεγανὸν εἶναι, Arist.Fr. 554, cf. Paus.8.50.7; λύχνοι ῥέοντες prob.in Roussel Cultes Egyptiens p.222(Delos, ii B.C.); of a roof, Men.Sam. 248; [ἀγγεῖον] ῥέον Plu.2.782e
;οἰνοχόαι ῥέουσαι Michel 815.131
(Delos, iv B.C.).9 impers.,ἐκ ῥινῶν ἐρρύη Hp.Epid.1.19
.II very rarely trans., let flow, pour,ἔρρει χοάς E.Hec. 528
(as v.l. for αἴρει):—this differs from the usage2 c. acc. cogn., ῥείτω γάλα, μέλι, let the land run milk, honey, Theoc.5.124, 126; αἷμα ῥυήσεται, of the Nile, Ezek.Exag. 133;οἶνον ῥέων Luc.VH1.7
, cf. LXXJl.3(4).18, Sch.Ar.Pl. 287:—in place of this acc. the best writers commonly used the dat., v. supr. 1.1. -
13 γλυκύς
γλυκύς, εῖα, ύ (verwandt γλεῦκος, δεῦκος, dulcis, Ahrens Dial. Aeol. p. 73), süß, angenehm von Gcschmack; häufig übertr., angenehm, lieblich; Hom. νέκταρ Iliad. 1, 598, ὕπνος Odyss. 2, 395, ἵμερος Iliad. 3, 139, αἰών Odyss. 5, 152; comparativ. τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή Iliad. 1, 249, τοῖσι δ' ἄφαρ πόλεμος γλυκίων γένετ' ἠὲ νέεσϑαι ἐς πατρίδα γαῖαν 2, 453, ἃς οὐδὲν γλύκιον ἧς πατρίδος οὐδὲ τοκήων γίγνεται Odyss. 9, 34. – Aesch. Ag. 1148 γλυκὺν αἰῶνα; Ggstz πικρός Soph. Ai. 966; φρήν, καρπὸς φρενός, Pind. P. 6, 52 Ol. 7, 12; ϑυμός Anacr. 55, 13. Von Menschen gew. im guten Sinne, lieblich, freundlich, Soph. O. C. 106; in schmeichelnden Anreden ὦ γλυκύτατε Ar. Ach. 443 u. öfter; Plat. Hipparch. 227 d; doch auch tadelnd, einfältig, Hipp. mai. 288 b; – ὁ γλυκύς, sc. οἶνος, vinum passum, Hippocr. Arist. Probl. 21, 19; auch τὸ γλυκύ, Theophr.; vgl. γλύκος. – Compar. γλυκίων, γλύκιστος, Ael. H. A. 12, 46; gew. γλυκύτερος, schon Pind. Ol. 1, 19. 109; bei Att.; γλύσσων Xenophan. (E. M.); γλυκιότερος, s. γλύκιος.
-
14 ληΐζομαι
ληΐζομαι, dep. med., aor. ἐληίσω, And. 1, 101, erbeuten, für sich als Beute wegführen, δμωαὶ ἃς Ἀχιλεὺς ληΐσσατο, Il. 18, 28; Od. 1, 398 u. öfter, wie Hes., der es auch in allgemeiner Bdtg, an sich bringen, gebraucht, ἀπὸ γλώσσης ὄλβον ληΐσσεται, O. 320, vgl. 700; sp. D., wie in Prosa, Her. ϑώρηκα ἐληΐσαντο, 3, 47 u. öfter, auch absolut, ϑηρεύοντες καὶ ληϊζόμενοι, 4, 112; σχολὴ τοῖς πολεμίοις ληΐζεσϑαι, Xen. An. 5, 1, 9, ἐκ τῆς Ἀττικῆς, Hell. 5, 1, 1; ἀλλήλους, Thuc. 1, 5. 115; τὴν Κολχίδα, plündern, Xen. An. 4, 8, 22; Τυῤῥηνῶν ληϊζομένων τὴν ϑάλατταν, D. Sic. 11, 88. – Zsgz. λῄζομαι, ὃς ἐκ δόμων ἐμῶν δάμαρτα – ἐλῄσατο, Eur. Troad. 866; ἑκούσης κοὐ βίᾳ λελῃσμένης, ib. 373, öfter; auch in der Anth. Der aor. pass. bei Ap. Rh. 4, 400. – Adj. verb. s. unten. S. auch λεΐζομαι. – Das act. ληΐ. ζω hat Zon.; auch findet es sich als v. l. des med. bei Thuc. 3, 85. 4, 41.
-
15 αὐδή
αὐδή, ἡ, Laut, Sprache, Stimme, bes. Redefertigkeit, τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή Il. 1, 249; vgl. Hes. Th. 97; von dem redenden Rosse, Il. 19, 418; Od. 21, 411 vom Schwirren der Bogensehne, das mit dem Laute der Schwalben verglichen wird. Pind. N. 9, 4 u. Tragg.; Gerücht, Ruf, Soph. O. C. 240.
-
16 ὁ
ὁ, ἡ, τό, eigtl, ΤΌΣ, ΤΉ, τό, einfachstes Demonstrativ-Correlativum zu ΠΌΣ, das aber wie οὗτος u. ὅδε im nom. masc. u. fem. sing. u. plur. das charakteristische τ der Demonstrativa verloren hat (ὁ, ἡ, οἱ, αἱ sind überdies Atona); nur τοί u. ταί erhalten, an einzelnen Stellen bei Hom. durch das Metrum geschützt; τοὶ μὲν – τοὶ δέ Aesch. Spt. 277. 480; Soph. Ai. 1383; gen. τοῦ, ep. τοῖο; dat. fem. plur. bei Hom. τῇσι, τῇς; ταῖς erst H. h. Merc. 200, v. l. ταῖςδε; – der, die, das; – 1) als reines Demonstrativum, bei Hom. vorherrschend im Gebrauch; – a) substantivisch gebraucht; ὁ γὰρ ἦλϑε, denn der war gekommen, Il. 1, 12, u. so überall bet Hom., bald nachdrücklicher hinweisend auf das eben Gesagte, bald schwächer die dritte Person überh. bezeichnend und unserm »er, sie, es« entsprechend, obgleich diese Uebersetzung sich immer von der lebhaften und plastischen homerischen Darstellung entfernt, die dadurch, daß sie immer wie mit dem Finger hinweiset, die Person als unmittelbar gegenwärtig vor das Auge des Hörers hinstellt; man vgl. z. B. ὡς ἔφατ' εὐχόμενος, τοῠ δ' ἔκλυε Φοῖβος Ἆπόλλων, den hörte Apollo, mit dem uns geläufigeren schwächeren » ihn hörte Apollo«, und halte damit die im Gebrauche der Pronomina ebenfalls einfachere und ärmere Sprache der Kinder und des Volkes zusammen; αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ, aber der nahm denen den Tag der Rückkehr, d. i. der aber nahm ihnen. Besonders sind die Fälle, wo so zwei verschiedene Personen bezeichnet werden, zu merken, wo die spätere ausgebildetere Sprache eine näher und eine ferner stehende unterscheidet, oder die Verschiedenheit als unwesentlich verwischt; οὐδ' ἐδύναντο οὔϑ' ὁ τὸν ἐξελάσαι οὔϑ' ὁ τὸν ἂψ ὤσασϑαι, Il. 15, 417, wo man entweder mit οὗτος u. ἐκεῖνος unterscheiden oder allgemeiner ὁ ἕτερος τὸν ἕτερον sagen würde, Hom. aber wieder hinzeigend redet, weder der konnte den heraustreiben, noch der den von sich zurückstoßen; ὁ τῷ πολέμιζε, Il. 15, 539, öfter. – Sehr verschieden hiervon ist das in Plat. Legg. einigemal vorkommende τὸν καὶ τόν, VI, 784 c, τῇ καὶ τῇ ἀτιμίᾳ, IV, 721 b, οὔτε τοῖς οὔτε τοῖς, III, 701 e, was unserm »der und der« entspricht, worin die hinzeigende Kraft ganz abgeschwächt ist u. ein beliebiger Gegenstand ohne bestimmte Entscheidung bezeichnet wird; vielleicht kam diese Verbindung in der gewöhnlichen Sprache häufig vor, obwohl auch Pind. Ol. 2, 53 sagt ὁ μὰν πλοῦτος ἀρεταῖς δεδαιδαλμένος φέρει τῶν τε καὶ τῶν καιρόν; vgl. Lys. 19, 59, καί μοι κάλει τὸν καὶ τόν, u. Dem. 9, 68, wo das Gerede der Leute lautet ἔδει γὰρ τὸ καὶ τὸ ποιῆσαι καὶ τὸ μὴ ποιῆσαι. – Eben so findet sich ὁ, ἡ, τό noch bei Her., den Doriern u. den attischen Dichtern gebraucht; καὶ τούς, Her. 1, 86 (über καὶ οἵ, welches wegen καὶ ὅς mit dem Accent versehen wird, obwohl es ebenfalls dies einfache Demonstrativum ist, s. ὅς); τοῦ εἵνεκα, ἵνα –, ὅτι –, deswegen, damit –, weil –, 3, 46. 8, 85; sogar τοῦ αἵματος ἐμπίνει, für τούτου, dessen Blut, 4, 64; öfter ὁ δέ, τὸν δέ u. ä.; καὶ τοῖσι οὐδεὶς ἀντέβαινε, Aesch. Prom. 234; ἀνὴρ γυνή τε χὥτι τῶν μεταίχμιον, Spt. 179; καὶ τὸν οὐκ ἐκλύσεται, Eum. 166; τῶν γὰρ οὐ δεῖται πόλις, Suppl. 453; τό μοι ἔννεπε, τί σοι χρεὼν ὑπουργεῖν, das sage mir, Soph. Phil. 192; τῆς γὰρ πέφυκα μητρός, von der bin ich geboren, die ist meine Mutter, O. R. 1082, vgl. 200; u. so oft auch bei Eur. ὁ δέ, ὁ γάρ, u. mit Präpositionen, πρὸς τῷ, ἐπὶ τοῖσι, οἰκτρὰν φίλοισιν, ἐκ δὲ τῶν μάλιστ' ἐμοί, Alc. 274; so einzeln auch in attischer Prosa; ἐν τοῖς πρῶτοι, Thuc. 1, 6 (vgl. μάλιστα u. a. superlat.); πρὸ τοῦ, vor dem, auch προτοῦ geschrieben, wobei man gewöhnlich χρόνου ergänzt; καὶ τὸν κελεῦσαι, Xen. Cyr. 1, 3, 9; καὶ τὸν εἰπεῖν, Plat. Conv. 174 a; καὶ τὸν ἰέναι, 213 a; ἐν δὲ τοῖς, Euthyd. 303 c, u. ähnl., bes. in dem von Hom. an bei allen Schriftstellern üblichen ὁ μὲν – ὁ δέ, οἱ μὲν – οἱ δέ, u. durch alle Casus, einen Gegensatz und gewöhnlich eine Eintheilung ausdrückend (der zwar – der aber), der eine – der andere, dieser – jener; auch, bes. τὸ μὲν – τὸ δέ, durch theils – theils zu übersetzen, vgl. Od. 2, 46. 11, 443, welche Uebersetzung auch für den Fall zu wählen ist, wenn sich die Eintheilung auf ein nomen im sing. bezieht, πηγὴ ἡ μὲν εἰς αὐτὸν ἔδυ, ἡ δὲ ἀποῤῥεῖ, Plat. Phaedr. 255 c, vgl. Legg. VIII, 838 a u. 839 b; bezieht sich die Eintheilung auf ein nomen im plur., so steht dies gew. im gen., τῶν δὲ αἱ μὲν λεπτὰς ὀϑόνας ἔχον, οἱ δὲ χιτῶνας, Il. 18, 595; doch häufig findet es sich auch in gleichem Casus mit dem folgenden Pronomen, so daß die Eintheilung als eine nachträglich hinzugefügte erscheint, gleichsam die Apposition bildend zu dem voraufgeschickten Gesammtbegriff, δὴ τότ' ἀνασχομένω, ὁ μὲν ἤλασε δεξιὸν ὦμον, Ἰρος, ὁ δ' αὐχέν' ἔλασσεν, Od. 18, 95, wo noch das Hinzeigende hervorzuheben ist, der hier – der aber, wie ll. 7, 306; vgl. Hes. O. 160; Νεστορίδαι δ', ὁ μὲν οὔτασ' 'Ἀτύμνιον –, Il. 16, 517, vgl. Od. 19, 230; τὼ παῖδε φημὶ τώδε, τὴν μὲν ἀρτίως ἄνουν πεφάνϑαι, τήν δ' ἀφ' οὗ τὰ πρῶτ' ἔφυ, Soph. Ant. 557, vgl. 22; ἐν τούτῳ οἱ φίλοι τῷ Κύρῳ προςῆγον οἱ μὲν Καδουσίους αὐτοῦ μένειν δεομένους, οἱ δὲ Ὑρκανίους, ὁ δέ τις Σάκας, ὁ δέ τις Γωβρύαν, manche auch, Xen. Cyr. 6, 1, 1; so mit τις auch τὰς μὲν εἶναί τινας ἡδονὰς ἀγαϑάς, τὰς δέ τινας κακάς, Plat. Phil. 13 c; ἡδοναί τινές εἰσιν αἱ μὲν ἀγαϑαί, αἱ δὲ κακαί, Gorg. 499 c; οἱ μὲν – τοὶ δέ steht Il. 10, 541; auch τὰ μὲν – τὰ δέ, wie τὸ μὲν – τὸ δέ, in Beziehung auf ein Adjectivum oder Verbum, theils – theils, νόμοισι τὰ μὲν Κρητικοῖσι, τὰ δὲ Καρικοῖσι χρῶνται, Her. 1, 173; καὶ ταύτην τὴν ἡμέραν οὕτως ἐπορεύϑησαν τὰ μέν τι μαχόμενοι, τὰ δὲ καὶ ἀναπαυόμενοι, Xen. An. 4, 1, 15; vgl. Thuc. 1, 118; Plat. Phaed. 96 d Rep. V, 458 d. – Auch verschiedene Casus des Pronomens werden so verbunden, τοὺς μὲν τιμωρεῖσϑαι, τῶν δὲ ἐφίεσϑαι, Thuc. 2, 42; οἱ μὲν – πρὸς δὲ τούς, Isocr. 4, 82; παρὰ μὲν τῶν μικρὰ κεκόμισμαι, τῷ δὲ καὶ προςοφείλων ἐγγέγραμμαι, Dem. 27, 63. – Aber auch ohne ein vorangegangenes ὁ μέν steht oft ὁ δέ allein, von Hom. an überall, deraber, um das Subject des Folgenden im Gegensatz hervorzuheben, wie auch ὁ μέν steht, ohne daß ihm gerade ὁ δέ entspricht, für welches vielmehr entweder das Wort selbst steht, auf das ὁ δέ hinweisen würde, Il. 23, 4. 24, 722, oder mit veränderter Construction ἀλλά, Od. 7, 305, od. ἄλλος δέ u. ä. folgen; ὁ – ὁ allein Il. 15, 417. 22, 200. – Auffallend braucht Her. so ὁ δέ im zweiten Gliede eines Satzes, um das in dem ersten Satzgliede nur durch die Person des Verbums bezeichnete Subject bestimmter hervorzuheben (wie Hom. ὅ γε), z. B. τὴν μὲν αἰτίην οὐ μάλα ἐξέφαινε, ὁ δὲ ἔλεγέ σφι, 6, 3, er zeigte die Ursache nicht an, sagte ihnen aber; so auch εἰ δὲ ταῦτα μὲν οὐ ποιήσουσι, οἱ δὲ πάντως διὰ μάχης ἐλεύσονται, 6, 9; vgl. 6, 133; auch im Nachsatze, 6, 30 (vgl. aber δέ). – Auch der ionische Gebrauch von ὁ vor dem Relativum, τόν, ὅς, Il. 19, 326, εἰ μὴ τῶν οἵ, Od. 17, 383, τῶν ὅσσοι, Il. 17, 171, τάων αἳ πάρος ἦσαν, Od. 2, 119, vgl. ϑάλαμον τὸν ἀφίκετο, τόν ποτε τέκτων ξέσσεν, Od. 21, 42, ἐφάμην σε περὶ φρένας ἔμμεναι ἄλλων τῶν, ὅσσοι Λυκίην ναιετάουσιν, du übertreffest an Verstand die anderen, die nämlich, so viel ihrer Lykien bewohnen, Il. 17, 172, findet sich bei den Attikern, wo aber gewöhnlich der relative Satz nur Umschreibung e nes Begriffes ist oder doch als Eins zusammengefaßt werden soll, so daß auch hier die hinzeigende Kraft abgeschwächt ist und man die Beispiele mit denen zusammenstellen kann, wo der Artikel vor einen ganzen Satz gesetzt ist, vgl. Plat. Critia. 115 b, ἔφερε τὸν ἥμερον καρπόν, τόν τε ξηρόν, καὶ τὸν ὅσος ξύλινος; Phil. 37 a steht dem τὸ δοξαζόμενον zur Seite τό γε ᾡ τὸ ἡδόμενον ἥδεται; so auch τῇ ᾗ φὴς σὺ σκληρότητι, mit der von dir so genannten, Crat. 435 a; ἐκείνου ὀρέγεται τοῦ ὅ ἐστιν ἴσον, Phaed. 75 b; ἐκ τῶν ὅσα πυρὶ καὶ γῇ κεράννυ-ται, Prot. 320 d, für das allerdings häufigere τῶν κεραννυμένων; auch sonst oft bei Plat.; auch Dem. 22, 64 vrbdt σώζειν τοὺς τοιούτοτς καὶ μισεῖν τοὺς οἷός περ οὗτος. – Von einzelnen Casus, die so substantivisch stehen, merke man Folgendes: Τῷ, wofür einige alte Grammatiker τῶ schreiben wollten, desw egen, τῷ νῦν Ἀτρείδῃ Ἀγαμέμνονι ἧσαι ὀνειδίζων, ll. 2, 250, vgl. 1, 418; τῷ τοι, ὦ φίλε, μᾶλλον σκεπτέον ἐξ ἀρχῆς, Plat. Theaet. 179 d; auch = da nn, in dem Falle, τῷ κε τάχ' ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο, Il. 4, 290, vgl. Od. 3, 224. 18, 375. – Τό, de sha lb, Il. 17, 404, vgl. 19, 213. 23, 547 Od. 8, 332. – Τῇ, vom Orte, als Correlativum zu πῇ, da, daselbst, hier, auf diesem Wege, Il. 5, 752. 858. 8, 327. 11, 499 u. bei den Folgdn; τῇ οὐδεὶς τέτακτο φύλακος, Her. 1, 84. Nach dem unter 2) Bemerkten auch relativisch wo, wie man z. B. Il. 12, 118 erklärt, εἴσατο γὰρ νηῶν ἐπ' ἀριστερά, τῇπερ Ἀχαιοὶ ἐκ πεδίου νίσσοντο –· τῇ ῥ' ἵππους – διήλασεν, vgl. 21, 554. 23, 775 Od. 4, 229; ἔϑαψαν αὐτὸν τῇπερ ἔπεσε, Her. 1, 30. Zuweilen auch bei Verbis der Bewegung, dahin, τῇ ἐνόρουσε, Il. 11, 149. 12, 124. 15, 46; auch τῇ γὰρ φίλον ἔπλετο ϑυμῷ, 10, 531; Hes. O. 210. Auch = auf diese Weise, τῇπερ τελευτήσεσϑαι ἔμελλεν, so sollte es vollendet werden, Od. 8, 510; τῇ γέ μοι φαίνεται εἶναι ἀληϑές, Her. 7, 139; u. relativisch, ὥςτε αὐτῷ πάντα ἀποβεβήκοι τῇπερἐκεῖνος εἶπε, 1, 86; u. indirect fragend, εἴρετο, τῇ ἔκρινάν οἱ τὴν ὄψιν, 1, 120. Wiederholt τῇ μὲν – τῇ δέ, bes. vom Orte, hier – dort, bald hier – bald dort; δελφῖνες τῇ καὶ τῇ ἰϑύνεον, Hes. Sc. 210; τῇ μὲν γὰρ ἄνοδον, τῇ δὲ εὔοδον εὑρήσομεν τὸ ὄρος, Xen. An. 4, 8, 10; auch = theils – theils, Plat. Theaet. 158 e Polit. 574 e Conv. 211 a; Eur. Or. 350. – Τοῦ, deswegen, Od. 24, 425, vgl. Il. 21, 458. – Mit Präpositionen von der Zeit, ἐκ τοῦ, seitdem, πρὸ τοῦ, vor dem, ἐν τῷ, unterdessen, Hom. u. Folgde. – Auch auf die erste Person bezieht sich bei Hom. ὁ, Il. 16, 835, ὅ σφιν ἀμύνω ἦμαρ ἀναγκαῖον, der hier, derich, woes Andere als Relat. fassen (s. unt, 2). – Uebrigens ist die Ansicht einiger alter Grammatiker, welche ὅ, ἥ, οἵ, αἵ schreiben wollten, wo diese Formen die volle hinzeigende Kraft haben, nicht durchgedrungen, nur Il. 10, 224 ist bei Wolf u. Spitzner noch stehen geblieben σύν τε δύ' ἐρχομένω, καί τε πρὸ ὃ τοῦ ἐνόησεν, der Deutlichkeit wegen für πρὸ ὁ τοῦ ἐνόησεν, wie Bekker schreibt; Spitzner schreibt sogar οἳ δ' ἄρ' ἴσαν – Ἀχαιοί, Il. 3, 8, u. so immer, s. zu Il. 1, 9. – b) adjectivisch, wohin nicht Verbindungen zu ziehen sind wie ὁ δὲ δεύτερος ἔλϑοι, Il. 21, 207, wo δεύτερος Prädicat ist, als der zweite, wie auch 1, 20 erklärt werden kann, παῖδα δ' ἐμοὶ λῦσαί τε φίλην τά τ' ἄποινα δέχεσϑαι, das, was er in den Händen hält, als Lösegeld anzunehmen. Am einfachsten u. die ursprüngliche hinweisende Kraft am deutlichsten zeigend, wenn es steh auf einen Relativsatz bezieht, ὁ ξεῖνος, τὸν πάντες ἀτίμων, der Fremdling, den alle beschimpften, Od. 23, 28, oder wenn das subst. nur im Verlaufe des Satzes erklärend hinzugefügt ist, αἴ κεν πως ἐϑέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι, τοὺς δὲ κατὰ πρύμνας τε καὶ ἀμφ' ἅλα ἔλσαι Ἀχαιούς, ob er nicht den Troern helfen wolle, die aber zu den Schiffen u. an das Meer in die Enge treiben wolle, nämlich die Achäer, Il. 1, 409, vgl. 1, 472. 4, 20. 12, 196, öfter; Hes. Th. 632, wie man auch noch bei Soph. auffassen kann ὁ δ' εἶπεν – Ὀδυσσεύς, Phil. 371, vgl. Ai. 767 O. R. 1171. – Aber auch sowohl bei nom. propr., als bei Appellativen hat es, wenigstens in der Mehrzahl der Fälle, eine hinzeigende, stark hervorhebende Kraft, ἂψ δ' ὁ πάϊς – ἐκλίνϑη, der aber, nämlich der Knabe, bog sich zurüch, Il. 6, 467, u. ursprünglich ist ὁ Ιυδείδης so zu fassen, wie die eben genannten Beispiele, der, der Tydide, d. i. der Bohn des Tydeus, der bekannt, gepriesen ist, 11, 660; τὸν Χρύσην ἠτίμησε, den Chryses da, den ehrwürdigen, beschimpfte er, 1, 11; Νέστωρ ὁ γέρων, 11, 637, Nestor, der bekannte, ehrwürdige Greis, wie ὁ γέρων Πρίαμος 22, 25, der alte, der Priamos; τοῖο γέροντος, 24, 164; ἃς εἰπὼν τὸ σκῆπτρον ἀνέσχεϑε πᾶσι ϑεοῖσιν, das Seepter, das bekannte, 7, 412; τὰ τεύχεα καλά, von den berühmten Waffen des Achilleus, 21, 317. Manche fassen bei Hom. das Wort überall in dieser Weise auf und sprechen dem Hom. den att. Gebrauch des Artikels ganz ab, vgl. unter Anderen Plut. qu. Plat 10, 4; obwohl in Vrbdgn wie ἐμὲ τὸν δύστηνον ἐλέαιρε, Il. 22, 59, παῖδ' ὀλέσας τὸν ἄριστον, 24, 242, uns wenigstens das bei lebhaftem. mündlichem Vortrage leichter erklärliche Hinzeigen sehr geschwächt erscheint, doch wird aufmerksames Beachten des Zusammenhanges oft das richtige Verständniß zeigen. Vgl. τελεύτησέν τε τὸν ὅρκον, den Eidschwur, den er geschworen, 14, 280, χαίρω σευ τὸν μῦϑον ἀκοόσας, daß ich das, dies Wort gerade von dir gehört habe, 19, 185, οἶον δὴ τὸν μῦϑον ἔειπες, was sprachst du da für ein Wort, αἰεί τοι τὰ κάκ' ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσϑαι, 1, 107, das Traurige da (?), ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾷ, 1, 576, ὃς ᾔδη τά τ' ἐόντα, τά τ' ἐσσόμενα, πρό τ' ἐόντα, 1, 70; aber Od. 24, 159 οὐδέ τις ἡμείων δύνατο γνῶναι τὸν ἐόντα ist = »erkennen, daß er der sei«.
2) In der einfachen homerischen Sprache werden Erklärungssätze, welche die spätere Sprache, wie wir, mit Relativis anknüpft, auch mit diesem hinzeigenden Pronomen ausgedrückt, so daß der Satz als ein selbstständiger, mit dem vorigen unverbunden erscheint, oder, wie man gewöhnlich nach der geläufigen Schriftsprache urtheilend sagt, das Pronomen ὁ, ἡ, τό steht auch für das Relativum ὅς, ἥ, ὅ ( articulus postpositivus). Daß nur in einzelnen Versen, durch das Metrum geschützt, τοί sich erhalten hat (Αἰϑίοπες, τοὶ διχϑὰ δεδαίαται, Od. 1, 23, ϑεοί, τοὶ Ὄλυμπον ἔχουσι, Il. 17, 394), dürfte dafür sprechen, daß überall, wo der Vers es erlaubte, οἵ für τοί oder οἱ von den Grammatikern geschrieben wurde, welche die homerische Sprache in diesem Falle mit der gewöhnlichen um so lieber in Uebereinstimmung brachten, als jener demonstrativische Ausdruck der Relativsätze zu einfach u. größere Satzbildungen zerstörend erscheint. Aufmerken auf die Sprache der Kinder und des Volkes führt auch hier dem Verständniß näher; und daß Her. am häufigsten von allen anderen Schriftstellern diesen Gebrauch hat, spricht, wenn man seine ganze Darstellungsweise richtig würdigt, für die gegebene Erklärung; der Gebrauch des deutschen der für welcher hat aber eigentlich denselben Ursprung; ursprünglich ist der T-Laut nirgends Zeichen des Relativums. An vielen Stellen dürfte überdies οἱ bei Hom. dem οἵ vorzuziehen sein, z. B. Od. 19, 279, Φαιήκων ἐς γαῖαν οἳ ἀγχίϑεοι γεγάασιν· οἳ δή μιν πέρι κηρὶ ϑεὸν ἃς τιμήσαντο, viel besser so aufgefaßt: die ehrten ihn (οἱ), wie 289 ὤμνυε – νῆα κατειρύσϑαι καὶ ἐπαρτέας ἔμμεν' ἑταίρους, οἳ δή μιν πέμψουσι, richtiger οἱ, die nun werden ihn geleiten; ὅ steht so Od. 2, 262 u. Il. 16, 835, s. oben 1 a g. E. In dem ganzen ersten Gesange der Iliade, wo das einfache Relativum ὃς, theils im Anfange des Verses, theils in der Mitte durch das Metrum geschützt, v. 37. 64. 70. 78. 91. 219. 283. 405. 445. 451. 505, ἥ v. 6, οἵ 175. 250. 258. 272, ὅ für ὅτι 170, ἅ 289. 800, ὃν 94. 139. 403, ὃν μὲν – ὃν δέ 547, ἥν 603, ἐξ οὗ 6, ᾡ 162, ᾡ, τε 86. 279, ὅς τις 230, ὅ, τι u. ὃ, ττι 294. 527. 543 steht, findet sich nach der gewöhnlichen Erklärung relativisch zu fassen: in zwei Stellen ὅ, 339 im Anfang des Verses, ὃ σφῶϊ προίει, wo entweder ὅς od. ὁ zu schreiben n. » der entsandte euch« zu übersetzen ist, u. 388 μῦϑον, ὃ δὴ τετελεσμένος ἐστίν, besser ὁ, der ist nun schon vollendet; zweimal τό, ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον, τὸ μὲν οῦποτε φὺλλα – φύσει, 934, das wird wahrlich nicht Blätter treiben, u. ἀλλ' ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελεέσϑαι ὀΐω, 904, das wird aber auch, meine ich, vollendet; einmal τόν, Ἀπόλλωνι ἄνακτι, τὸν ἠΰκομος τέκε Λητώ, 36; viermal τήν, ἣν διὰ μαντοσύνην, τήν oἱ πόρε Φοῖβος Ἀπόλλων 72 (wo auch ἥν in den Vers gegangen wäre, aber des voranstehenden ἣν wegen von den Grammatifern nicht geschrieben ist, »wegen seiner Wahrsagekunst, die verlieh ihm Apollo«), λῆγ' ἔριδος, τὴν πρῶτον ἐπηπείλησ' Ἀχιλῆἵ 819, τὴν δὲ νέον κλισίηϑεν ἐβαν κήρυκες ἄγοντες, – κούρην βρισῆος, τήν μοι δόσαν υἷες Ἀχαιῶν 391, χωόμενον γυναικός, τήν ῥα βίῃ ἀἐκοντος ἀπηὐρων 431 (wo im Anfang des Verses auch ἥν stehen könnte, »zürnend um das Weib, das hatten sie nun mit Gewalt ihm genommen«); einmal τοῦ, 249, Νέστωρ ἀνόρουσε – λιγὺς Πυλίων ἀγορητής, τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή· τῷ δ' ἤδη δύο μὲν γενεαὶ ἐφϑίατο, wo man eben so gut, wie der Punkt vor τῷ dies zum Demonstrativ macht, auch vor τοῦ eine größere Interpunktion setzen kann: Nestor erhob sich, der helltönende Redner. Von dessen Zunge floß auch die Rede süßer als Honig. Dem waren aber schon zwei Geschlechter hingeschwunden; einmal τά, ἀλλὰ τὰ μὲν πολίων ἐξ ἐπράϑομεν, τὰ δέδασται, 125, in lebhaftem Ausdrucke, für unsere Auffassungsweise allerdings auffallend, »das erbeuteten wir, das ist getheilt«, in welcher Stelle allein der relative Gebrauch stattzufinden scheinen könnte, während in den andern zehn dieser durchaus nicht nothwendig ist. In der Mehrzahl dieser Stellen konnte, beiläufig bemerkt, diese Form des Verses wegen mit der gewöhnlichen des Relativums nicht vertauscht werden. – Bei Her. u. den Tragg. kommen ὁ, ἡ, οἱ, αἱ, von denen die letzten drei sich von ἥ, οἵ u. αἵ nur durch den Accent unterscheiden, so gebraucht nicht vor, dagegen sind die anderen Formen, die mit τ anfangen, bei Her. die gewöhnliche Form der Relativsätze, obwohl sich auch hier Vieles auf das Demonstrativum zurückführen läßt, wie gewiß τῷ δή 1, 23 zu fassen, auch Κανδαύλης, τὸν οἱ Ἕλληνες Μυρσίλον όνομάζουσι, 1, 7, die Griechen nennen den Myrsilos. Auch die Tragg. haben, um den Hiatus zu vermeiden, dieselben Formen zuweilen für d. Relativ. gebraucht; Διὸς μακέλλῃ, τῇ κατείργασται πέδον, Aesch. Ag. 512. 628; πόλιν, τὰν καὶ Ζεὺς νέμει, Eum. 878, u. öfter in den Suppl.; ἅγος δεικνύναι, τὸ μήτε γῆ μήτ' ὄμβρος προςδέξεται, Soph. O. R. 1427; σόφισμα, τῷ νιν αὐτίχ' αἱρήσειν δοκῶ, Phil. 14; μετὰ τοῦδε τυπείς, τὸν αἶσ' ἄπλατος ἴσχει, Ai. 248; wo, wie O. C. 35, kein metrischer Grund für diese Form ist; Eur. Andr. 811 Bacch. 712. In attischer Prosa und bei den Komikern kommt dieser Gebrauch nicht vor.
3) Ob bei Hom. ὁ, ἡ, τό irgendwo als bloßer Artikel erscheine, kann vielleicht zweifelhaft erscheinen, f. oben 1) a. E. Nach Hom. schwächte sich entschieden die ursprüngliche demonstrative Kraft des Wortes so ab, daß es mehr und mehr wie der deutsche Artikel gebraucht wurde, sowohl um ein Nomen als einen bestimmten Gegenstand aus den übrigen derselben Gattung auszusondern, als auch um die Gattung in ihrem ganzen Umfange anzuzeigen u. auch anderen Wörtern und Verbindungen die Geltung eines Nomens zu geben und sie als selbstständig hinzustellen. Die attische Sprache besonders erhält dadurch ein in formeller Beziehung sehr wichtiges Wort, dessen Gebrauch, in den Grammatiken ausführlich behandelt, hier nur kurz in seinen Haupterscheinungen angegeben werden soll., – a) bei nom. appellativ. entspricht es ganz dem deutschen Artikel und hat nur selten noch einen besonderen Nachdruck, indem es auf etwas Bekanntes, Berühmtes hinweis't, –. Da das unbetonte Possessivpronomen, wenn es sich auf das Subjeet des Satzes bezieht, gewöhnlich ausgelassen wird, so kann der Ariikel, der in diesem Falle immer gesetztwird, im Deutschen durch das pronom. possessiv. übersetzt werden, ἐφόνευσας τὸν ἀδελφόν, du hast deinen Bruder getödtet, – Attributive Bestimmungen des Substantivs treten zwischen diese und den Artikel, wodurch der so modificirte Begriff als eine Einheit auch äußerlich hingestellt wird, ὁ ἀγαϑὸς ἀνήρ, ὁ τῶν Ἑλλήνων πρὸς τοὺς Πέρσας πόλεμος, ἡ ἄνω πόλις, der brave Mann, der Krieg der Griechen gegen die Perser (eigtl. der griechische Perserkrieg als ein Begriff zu fassen), die Oberstadt; oder die näheren Bestimmungen werden selbstständig aufgefaßt und mit Wiederholung des Artikels dem Nomen nachgesetzt, ὁ ἀνὴρ ὁ ἀγαϑός, ὁ πόλεμος ὁ τῶν Ἑλλήνων πρὸς τοὺς Πέρσας, ἡ πόλις ἡ ἄνω, eigtl. der Mann, und zwar der brave, u. s. w.; αἱ ἄλλαι αἱ κατὰ τὸ σῶμα ἡδοναί, die übrigen, und zwar die leiblichen Vergnügen, Plat. Rep. I, 328 d. – Die pronom. demonstrativa u. possessiva haben im Griechischen den Artikel bei sich, der im Deutschen nicht übersetzt wird, οὗτος ὁ ἀνήρ, ὁ ἐμὸς παῖς, auch ὁ τοιοῠτος ἀνήρ, ein solcher Mann, wie er vorher beschrieben ist. Ueber die Stellung des Artikels dabei s. diese Wörter und die Grammatik. – Ueber das Auslassen des Artikels, das bei gewissen Wörtern häufiger als bei anderen vorkommt, worüber Ellendt lex. Soph. u. Krüger in Xen. An. sorgfältige Beobachtungen angestellt haben, sind die Grammatiken noch unvollständig; manches hier auf Bezügliche ist bei den einzelnen Wörtern selbst bemerkt. Am auffallendsten ist dies Fchlen vor Relativsätzen, λόγους ἄκουσον, οὓς ἥκω λέγων, Soph. Phil. 1251. – Auch beim vocat. steht der Artikel, wo seine zeigende Kraft mehr hervortritt, οἵ τ' ὀπάονες οἵ τ' ὄντες, οἵ τ' ἀπόντες ὁρμᾶσϑε, Soph. Ant. 1095; οἱ Θρᾷκες δεῦρο, ihr Thracier da, hierher! Ar. Ach. 155. – Selbst beim pron. pers. steht zuweilen mit Nachdruck der Artikel, τὸν ἐμέ, Plat. Soph. 239 a (s. unt,). – b) auch Eigennamen, wenn sie entweder übh. als bekannte, berühmte bezeichnet werden sollen, od. wenn darauf hingewiesen wird, daß von ihnen schon die Rede gewesen ist, erhalten häufig den Artikel, der hier am meisten an seine ursprüngliche Bedeutung erinnert. Gew. fehlt er hier, wenn eine Apposition mit dem Artikel folgt, Σωκράτης ὁ φιλόσοφος, Θουκυδίδης ὁ Ἀϑηναῖος; – ὁ Θουκυδίδης ὁ Ἀϑ. dagegen heißt »der bekannte Thucydides, und zwar der Athener«. – c) wie die näheren Bestimmungen mit dem Artikel dem Substantivum nachgesetzt werden können, δαίμονας τοὺς ἐνϑάδε, Aesch. Suppl. 770, ϑεοῖς τοῖς πάρος, Prom. 403, so stehen sie auch oft ohne Substantivum, wenn dies ein leicht zu ergänzendes ist, und bilden dann mit dem Artikel einen eigenen Begriff, οἱ ἀμφί τινα, οἱ ἐπί τινι u. ä., sc. ἄνϑρωποι od. ὄντες (s. diese Präpositionen u. Einzelnes unter den am häufigsten ausgelassenen subst., wie όδός). Bes. geläufig ist ό Διός, der Sohn des Zeus, ἡ Λητοῦς, die Tochter der Leto u. ä., bes. bei den Attikern; auch für Bruder, Freund u. dgl., – Τό u. τά mit einem folgenden gen. oft als bloße Umschreibung, die alle näheren Beziehungen eines Wortes umfassen soll, δεῖ φέρειν τὰ τῶν ϑεῶν, was die Götter schicken, Eur. Phoen. 393; τὰ μὲν ϑεῶν παρέβαν, die Befehle der Götter, Soph. Tr. 498; τὰ τῆς τύχης κρατεῖ, die Bestimmungen des Geschicks, fast = τύχη, O. R, 477; τὰ τῶν Ἀϑηναίων φρονεῖν, es mit den Athenern halken, Her., τὸ τοῦ Ὁμήρου, τὸ τοῦ Σοφοκλέους, was Hom., Soph, sagt, Plat. Theaet. 183 e Rep. I, 324 c, wie τὸ τοῦ Σόλωνος Her. 1, 86 – τὰ τῆς ὀργῆς, τὰ τῆς ἐμπειρίας, Thuc. 2, 60.7, 49; τὸ τῶν παίδων, was die Kinder gewöhnlich thun, Plat. Phaed. 77 c; τὰ τῶν ἀφρόνων, Phil. 45 e; τὰ δεσποτῶν, Aesch, Ag. 32; τὸ τῶν ἐναντίων, Spt. 357; vgl. noch folgde Stellen: Plat. Legg. II, 657 d, ἆρ' οὖν οὐχ ἡμῶν οἱ μὲν νέοι αὐτοὶ χορεύειν ἕτοιμοι, τὸ δὲ τῶν πρεσβυτέρων ἡμῶν (für οἱ πρεσβύτεροι) ἐκείνους αὖ ϑεωροῠντες διάγειν ἡγούμεϑα πρεπόντως, χαίροντες (dem Sinne nach auf πρεσβύτεροι bezogen); Rep. VIII, 563 c, τὸ τῶν ϑηρίων ὅσῳ ἐλευϑερώτερά ἐστιν (sc. τὰ ϑηρία); ἀνεμνήσϑην τὸ τῶν ἁλιέων, was die Schiffer zu thun pflegen, Xen. Oec. 16, 7. – Eben so durch Auslassung eines subst. oder des partic. ὤν ist auch der Gebrauch des Artikels bei Adverbien zu erklären, ἡ αὔρι ον, sc. ἡμέρα, der morgende Tag, ἡ Λυδιστί, sc. ἁρμονία, die lydische Tonart, οἱ ἐνϑάδε, sc. ἄνϑρωποι, die Hiesigen; οἱ πάνυ τῶν στρατιωτῶν, die Besten der Soldaten, Thuc. 8, 1. Ohne daß ein bestimmtes Nomen zu ergänzen ist, steht τό und τά vor Adverbien, bes. der Zeit, theils um sie wirklich zu Substantiven zu machen, τὸ νῦν, das Jetzt, τὸ πρίν, das Vormals, theils so, daß sie Adverbia bleiben, die nur bes. hervorgehoben werden, τὸ πάρος, eigtl. was das Frühere anbetrifft, s. die einzelnen Adverbia. – d) bei pronom. tritt der Artikel außer den unter a) erwähnten Fällen abweichend vom Deutschen noch in der Frage auf; wie Hom. sagt ποῖον τὸν μῦϑον ἔειπες; Il. 1, 552, was hast du da für ein Wort gesagt? statt ποῖός ἐστιν ὁ μῦϑος, ὃν εἶπες; vgl. ἐπὶ ποτέραν οὖν με παρακαλεῖς τὴν ϑεραπείαν, Plat. Gorg. 520 e; παρὰ τίνας τοὺς ἡμᾶς, Lys. 203 b; vgl. Phil. 20 a; auch vor das Fragepronomen wird der Artikel gesetzt, um anzudeuten, daß der in Frage stehende Gegenstand schon besprochen ist, τὸ ποῖον εὑρὼν φάρμακον νόσου; Aesch. Prom. 244, was ist das für ein Heilmittel, das er erfunden hat ? τὰ ποῖα ταῦτα; Plat. Rep. IV, 421 e, was ist das, was du sagst? τὰ ποῖα δὴ λέγεις; Phil. 13 c; τῷ ποίῳ τινὶ ἄρα προςήκει τοῦτο τὸ πάϑος πάσχειν καὶ ὑπὲρ τοῦ ποίου τινὸς δεδιέναι, Phaed. 78 b; ähnl. τὸ τί u. τὰ τί, Ar. Nubb. 778 Pax 696; ὁ ποῖος, Eur. Phoen. 1718; τῆς ποίας μερίδος γενέσϑαι τὴν πόλιν ἐβούλετ' ἄν, Dem. 1S, 64. – e) Adjectiva werden durch den Artikel zu Substantiven erhoben, οἱ ἀγαϑοί, die Guten, τὸ καλόν, das Schöne. So auch Participia ( οἱ ἔχοντες, die Reichen), welche jedesmal den Artikel bei sich haben, wenn sie für einen Erklärungssatz stehen, der, welcher, τίς οὖν ὁ λύσων σ' ἐστίν; wer ist der, welcher dich befreien wird, dein Retter? Aesch. Prom. 773; τίς ὁ μαρτυρήσων; Ag. 1487; τὰ δοκοῦντα, die Beschlüsse, ὁ βουλόμενος, jeder, der da will, wofür im Deutschen oft der unbestimmte Artikel ein gesetzt wird; οὐκ ἂν εὗρες ῥᾳδίως τὸν νύκτωρ πορευόμενον, man hätte nicht leicht Einen gefunden, der bei Nacht reif'te, Xen. Cyr. 4, 5, 6; ἕξει τὸν συγκορυβαντιῶντα, Plat. Phaedr. 228 b; ὅτι μέλλοιεν Ἀϑηναῖοι αἱρεῖσϑαι τὸν ἐροῦντα, Einen, der da eine Rede halten sollte, Menex. 236 b; μάλα γὰρ χαλεπὸν εὑρεῖν τοὺς ἐϑελήσοντας μένειν, ἐπειδάν τινας φεύγοντας τῶν ἑαυτοῦ ὁρῶσι, Leute zu finden, die da werden Stand halten wollen, Xen. Hell. 7, 5, 24; auch εἰσὶν οἱ λέγοντες, es giebt Leute, die da sagen, Plat. Gorg. 503 a. So auch in der Anrede, ἄνδρες οἱ παρεόντες, ihr Anwesenden, Her. 3, 71; und beim Prädicat, οὐκ ἆρ' ὁ πέρσων γ', ὡς ἐφάσκετ', εἴμ' ἐγώ, Soph. Phil. 114. – f) beim Infinitiv, wie im Deutschen ein abstractes Substantivum bildend, τοῦ ζῆν ἀπεστέρησεν, des Lebens, Aesch. Prom. 684; Plat. Gorg. 469 c u. sonst überall. Von diesem inf. kann auch ein accus. abhängig sein, oder andere Bestimmungen können zu ihm hinzutreten, νῦν οὖν δέδοκται ἡμῖν τοῦτο, τὸ σὲ μὴ μεϑιέναι, Plat. Rep. V, 449 d. Auch ein accus. u. inf. wird so durch den vorgesetzten Artikel als ein Begriff dargestellt, ἀλλὰ τόδε γέ μοι δοκεῖ εὖ λέγεσϑαι, τὸ ϑεοὺς εἶναι ἡμῶν τοὺς ἐπιμελομένους, Plat. Phaed. 62 h; ἥδε ἡ οἴησις, τὸ ἁρμονίαν εἶναι ξύνϑετον πρᾶγμα, 92 a, wo wir oft mit daß auflösen müssen; ἀλλ' ἴσως ἐγὼ αἴτιος τὸ σὲ ἀποκρί. νασϑαι, wahrscheinlich bin ich schuld, daß du antwortest, Lach. 190 e. – g) Ueberhaupt kann jedes Wort und jeder Satz durch Vorsetzung von τό als ein für sich bestehender Gegenstand behandelt werden, καταχρήσασϑαι τῷ Πῶς δ' ἂν ἐγὼ τοιόςδε τοιῷδε ἐπεχείρησα, Plat. Phaedr. 273 b; τῷ Ὅτι Φαίδων ἐστίν, Phaed. 102 c; ἐρωτώμενος τὸ Ποδαπὸς εἴη, als die bekannte Frage »was für ein Landsmann er sei« an ihn gerichtet wurde, Xen. An. 4, 4, 17; so bei Philosophen u. bes. Gramm. τὸ ἄνϑρωπος, τὸ λέγω, der Begriff oder das Wort Mensch, Sagen.
Bemerkt mag noch werden, daß bei Hom. das Pronomen oft in einem andern Genus steht, als das Nomen, auf das es hinweist, also nur nach dem Sinn construirt wird; τέξεις ἀγλαὰ τέκνα, σὺ δὲ τοὺς κομέειν, als ginge παῖδας vorauf, Od. 11, 2481 νεφέλη –, τὸ μὲν οὔποτ' ἐρωεῖ, als stände vorn νέφος, 12, 74; δουρὶ σάκος βάλεν, ἡ δέ, sc. ἐγχείη, Il. 21, 164; μαζὸν ἀνέσχεν – τάδε τ' αἴδεο, als stände στήϑεα davor, 22, 80. – Im Attischen wird zu einem subst. fem. gen. im Dual gew. der männliche Artikel τώ, τοῖν gesetzt.
Der gen. τοῦ u. der dat. τῷ stehen auch so orthotonirt für den gen. u. dat. des Fragepronomens τίς, also für τίνος, τίνι, und enklitisch für τινός, τινί (s. unten τίς).
Von der bei dem Artikel, bes. bei Tragg., bei einzelnen Wörtern aber auch in Prosa oft vorkommenden Krasis, worüber Ellendt lex. Soph. sehr ausführlich gehandelt hat, hier nur Folgendes: τά mit folgendem α geht in α über, τἀληϑῆ, auch in Prosa gew., τἄλλα (nicht τἆλλα, s. Wolf's Anal. I p. 431), τἀκίνητα, Soph. O. C. 830, τἀνϑρώπων, Tr. 439; – τὰ – ε in α, τἀγγενῆ, τἀμά, ϑἄτερα; – ὁ u. τό – ο u. ε in ου, οὑ' δτσσεύς, τοὔναρ, τοὔργον (so richtiger als τοὖργον), τοὔνομα, τοὔνειδος u. ä.; – ο u. α in α, τἀγαϑά, ἁ'νήρ, ἁ῎ νϑρωπος (Apoll. conj. 495); – auch ο – ε in α, ἁ῎ τερος, ϑἄτερον; – seltener η – α in α, ἁ'ρετή, ἁ' λήϑεια, Soph. Ai. 1336 Ant. 1180; – ἡ – ε in ἡ', ἡ' μή, O. R. 1463; – ω – α in α, τἀνδρί, Ai. 78; – eben so τἀνδρός, 119 u. öfter; – ου – ε in ου, τοὐπιόντος, O. R. 393. – Ueber ὁ αὐτός s. αὐτός.
-
17 κατανείφω
A snow all over, cover with snow, κατένειψε Χιόνι τὴν Θρᾴκην [ ὁ θεός], i.e. snow fell over all Thrace, Ar. Ach. 138:—[voice] Pass., Plu.Luc.24: metaph., sprinkle as with snow, Luc. VH2.14;κατανείψων ἀπὸ γλώσσης ἅπαντας Id.Lex.15
.II abs., κατανείφει it snows, κεἰ κριμνώδη κατανείφοι even were it to snow thick as meal, Ar.Nu. 965.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > κατανείφω
-
18 ληΐζομαι
ληΐζομαι, [dialect] Ep.and [dialect] Ion., Hes.Op. 702, Hdt.4.112; [full] λῄζομαι, X.HG 5.1.1, AP9.410 (Tull. Sab.), etc.: also [full] λεΐζομαι, ib.6.169; [dialect] Att. [tense] impf.Aἐλῃζόμην Th.1.24
, etc.: [dialect] Ep. [tense] fut.ληΐσσομαι Od.23.357
: [tense] aor.ἐληϊσάμην Hdt.3.47
, And.1.101; [dialect] Ep.ληΐσσατο Il.18.28
; [dialect] Att. : [tense] pf. in pass. sense λέλῃσμαι, v. infr. 11:—seize, carry off as booty, either men or things, δμῳαὶ ἃς Ἀχιλεὺς ληΐσσατο Il.l.c., cf. Od.1.398, 23.357, Hdt.3.47, 4.110, al.: ἐκ δόμων δάμαρτα.. ἐλῄσατο E.l.c.;ἐκ τῆς Ἀττικῆς X.HG5.1.1
, etc.: generally, win, acquire,ὄλβον ἀπὸ γλώσσης ληΐσσεται Hes.Op. 322
; οὐ γάρ τι γυναικὸς ἀνὴρ ληΐζετ' ἄμεινον τῆς ἀγαθῆς ib. 702, cf. Semon.6.2 plunder, despoil, esp. by raids or forays,ἀλλήλους Th.1.5
, cf. 3.85, 5.115, And.1.101, etc.;τὴν Κολχίδα X.An.4.8.23
;τὴν θάλατταν D.S.11.88
, Jul.Or.7.210a: metaph.,λ. τὴν τῶν ζῴων φύσιν Pl.Epin. 976a
.II [voice] Act. ληΐζω occurs in several Mss. of Th.3.85, and all Mss. of Id.4.41:—so in [voice] Pass., to be carried off,ἐκ γῆς βαρβάρου λελῃσμένη E.Med. 256
;γυναικὸς.. οὐ βίᾳ λελῃσμένης Id.Tr. 373
;ληϊσθεῖσα A.R. 4.400
; οὔ τί που λελῄσμεθ' ἐξ ἄντρων λέχος; I have not surely had my wife carried off.., E.Hel. 475; ληϊζόμενος robbed, Luc.Gall.14.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ληΐζομαι
-
19 μεθίημι
A v.l. μεθίης) , μεθιεῖ, Il.6.523, 10.121, Od.4.372; [dialect] Ion.μετίει Hdt.2.70
; [ per.] 3pl. ; [dialect] Ion.μετιεῖσι Hdt.1.133
; imper. ; [dialect] Ep. subj. [ per.] 3sg.μεθίῃσι Il.13.234
; inf. μεθιέναι, [dialect] Ep. - ιέμεναι, -ιέμεν, ib. 114,4.351: [tense] impf. [ per.] 3sg.μεθίει 15.716
, 16. 762, 21.72, [ per.] 3pl.μέθιεν Od.21.377
; [dialect] Ep.μεθίεσκεν A.R.4.799
: [tense] fut.μεθήσω Od.15.212
; [dialect] Ep. inf. μεθησέμεναι, -έμεν, 16.377, Il.20.361: [tense] aor. 1 μεθῆκα, [dialect] Ep.μεθέηκα 23.434
(alsoἐμέθηκα Phot.
); part.μεθήσας Coluth.127
: other moods from [tense] aor. 2, imper. , Ar.Ec. 958 (lyr.), etc.; subj. μεθῶ, [dialect] Ep.μεθείω Il.3.414
; opt. ; inf. μεθεῖναι, [dialect] Ep.μεθέμεν Il.1.283
; part. (troch.), etc.:—[voice] Med., first in Hdt., not in [dialect] Att. Prose, [tense] fut. , Ar.V. 416 ( μετήσομαι in pass. sense, Hdt.5.35): [tense] aor. 2 , ; subj. dual and pl. μεθῆσθον, μεθῆσθε, Ar.Ra. 1380, V. 434; inf. :—[voice] Pass., [dialect] Ion. [tense] impf.ἐμετίετο Hdt.1.12
: [tense] pf. [ per.] 3sg.μεθεῖται A.Th.79
(lyr.); pl. ; [dialect] Ion. part.μεμετιμένος Hdt.6.1
, etc.: [dialect] Ion. [tense] aor. 1μετείθη Id.1.114
. [ Generally [pron. full] ῐ in Hom. and [dialect] Ep., [pron. full] ῑ in [dialect] Att.: but [pron. full] ῑ inμεθιέμεν Il.14.364
,μεθίετε 4.234
, al.,μεθιέμεναι 13.114
: in μεθίει, 15.716, 16.762, 21.72, [pron. full] ῑ may be long by augment, but [pron. full] ῐ inμεθίεν Od.21.377
.]I trans., set loose, let go what is bound, stretched, or held back: hence1 c. acc. pers., release a prisoner, Il.10.449, Hdt. 1.24, etc.;μ. χεροῖν S.OC 838
; let a visitor depart, Od.15.212, cf. Pl.La. 187b; dismiss a wife, Hdt.9.111: c. inf., set one free to do as he will,ἐμὲ μέθες ἰέναι ἐπὶ τὴν θήρην Id.1.37
, cf. 40; alsoἐλεύθερον μ. τινά E.Hec. 551
:—[voice] Pass., to be let go, dismissed, Hdt.1.12, 114, al.; but μεθεῖται στρατός is let loose (as if from a leash), A.Th.79 (lyr.).b give up, abandon,μὴ χωσαμένη σε μεθείω Il.3.414
;εἰ τοῦτον Τρώεσσι μεθήσομεν.. ἄστυ πότι.. ἐρύσαι 17.418
.c metaph., εἴ με μεθήῃ ῥῖγος granting the cold will quit hold of me, Od.5.471.2 c. acc. rei, let go, let fall, throw, τι ἐς ποταμόν ib. 460, Hdt.2.70; μ. δεξιάν (v.l. δεξιᾶς) E.Hipp. 333;μ. με χεῖρα S.Ph. 1301
; ταῦτα μὲν μέθες (sc. τὰ λουτρά) lay down, Id.El. 448, cf. 1205; μ. ψυχήν give up the ghost, E.Med. 1218; of liquids, let flow, let drop,πολλὰ τῶν δακρύων Hdt.9.16
; (lyr.): c. acc. et inf., μ. τὰς συμπάσας [ ἐπιστήμας] ῥεῖν εἰς .. Pl.Phlb. 62d; of words, utter,γλῶσσαν Περσίδα μ. Hdt.6.29
; λόγους, βρόμον μ., E. Hipp. 499, 1202; μ. βλαστόν let it shoot forth, Hdt.6.37; of weapons, let fly, discharge,μετὰ δ' ἰὸν ἕηκε Il.1.48
;μ. βέλος S.Ph. 1300
, cf. X. Cyr.4.3.9; ἐκ χερὸς λίθον, ἀπὸ γλώσσης λόγον, Men.1092; of plants, put forth,καρπούς Porph.Abst.2.13
; μ. ξίφος ἐς γυναῖκα plunge it into her, E.Or. 1133; but μ. οἱ τὰς αἰχμάς laid them aside as he ordered, Hdt.3.128, cf. 4.3, 9.62: elliptically, μεθῆκε (sc. τὰς ἡνίας) E.Fr.779.7; ναῒ μεθεῖναι give the ship her way, S.Aj. 250 (lyr.).c c. dat. pers. et acc., give up to, surrender,Ἕκτορι νίκην 14.364
;στέμματ' ἀνέμοις E.Ba. 350
.d resign, throw aside,χόλον Il.15.138
, Od.1.77; Ἀχιλλῆϊ μεθέμεν χ. as a favour to Achilles, Il.1.283 (cf. 11.3); μ. καρδίας χόλον from one's heart, E.Med. 590; give up a scheme, Hdt.1.133; τὰ παρεόντα ἀγαθά ib.33;τὴν ἀρχήν Id.3.143
;τὴν τυραννίδα Id.5.37
; (troch.);τὸ κόσμιον S.El. 872
; τἀφανῆ the search for the unknowable, Id.OT 131;τεμένη.. μέθες E.Supp. 1212
:—[voice] Pass., .e forgive one a fault,Ἀθηναίοισι τὰς ἁμαρτάδας Id.8.140
.ά; remit,φόρον τῇσι πόλισι Id.6.59
; τόνδε κίνδυνον μεθείς excusing you this peril, E.Ph. 1229.f let in, introduce, ; .II intr., relax one's energies:1 abs., to be slack, remiss, dally, Od.4.372, etc.; esp. in battle, Il.13.229, 20.361, etc.2 c. inf., omit or neglect to do,ὅς τις μεθίῃσι μάχεσθαι 13.234
, cf. 23.434; ;μ. τὰ δέοντα πράττειν X.Mem.2.1.33
.b permit, μεθεῖσά μοι λέγειν having left it for me to speak, having allowed me, S.El. 628:—[voice] Pass.,δύο πηγαὶ μεθεῖνται ῥεῖν Pl.Lg. 636d
.3 c. gen. rei, relax, cease from,μεθιέντα.. στυγεροῦ πολέμοιο Il.6.330
;ἀλκῆς 4.234
;βίης Od.21.126
; μεθιεὶς πολέμου (prob. for πόλεμον) Tyrt.12.44;μ. τῆς χρησμοσύνης Hdt.9.33
; μέθιεν.. χόλοιο Τηλεμάχῳ [ the suitors] ceased from wrath in deference to Telemachus, Od.21.377.b c. gen. pers., abandon, neglect, Il.11.841.4 c. part., κλαύσας καὶ ὀδυράμενος μεθέηκε after weeping and lamenting he leaves off, 24.48.III [voice] Med., free oneself from, let go one's hold of, c. gen.,παιδὸς οὐ μεθήσομαι E.Hec. 400
, cf. Ar.Pl.42, 75, etc.;σῶν γονάτων E.Hipp. 326
;τοῦ θρόνου Ar.Ra. 830
, etc.;σπουδασμάτων Metrod.Herc.831.15
: in this sense the acc. is rarely used and perh. corrupt, ἐκεῖνο (fort. ἐκείνου) E.Ph. 519; τόνδε (fort. τοῦδε) Ar.V. 416; in S.El. 1277 (lyr.) the constr. is μή μ' ἀποστερήσῃς τῶν σῶν προσώπων ἁδονάν, [ ὥστε] μεθέσθαι [ αὐτῆς], and in E.Med. 736 ἄγουσιν οὐ μεθεῖ' ἂν ἐκ γαίας ἐμέ, the acc. is governed by ἄγουσιν.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > μεθίημι
-
20 ἐντέλλω
A enjoin, command, [voice] Act. only in Pi.O.7.40, S.Fr. 269:— mostly in [voice] Med.,τινί τι Hdt.1.47
, etc.; in a will,φίλοις ταῦτα ἐντέλλομαι Diog.Oen.66
: c. dat. pers. et inf., Hdt.1.53, Pl.R. 393e, etc.; ἐντείλασθαι ἀπὸ γλώσσης command by word of mouth, Hdt.1.123: so in [tense] pf.,ἐντέταλται LXX 3 Ki.13.17
;ἐντεταλμένοι εἴησαν Plb.18.2.1
, cf. Hdn.1.9.9:—[voice] Pass., commands,Hdt.
1.60,5.73, S. Fr. 462, X.Cyr.5.5.3.II invest with legal powers, authorize to act,ἐ. σοι καὶ ἐπιτρέπω PLips.38.5
(iv A. D.), cf. PMasp.124.6 (vi A. D.).Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ἐντέλλω
- 1
- 2
См. также в других словарях:
από — (I) (AM ἀπό) πρόθ. σημαίνει 1. απομάκρυνση από τόπο, πρόσωπο, πράγμα, ενέργεια («έφυγε από την πόλη», «ἀπὸ θαλάσσης ᾠκίσθησαν») 2. αλλαγή («από δήμαρχος κλητήρας», «ἀθανάταν ἀπὸ θνατᾱς ἐποίησας Βερενίκαν») 3. προέλευση από τόπο ή πρόσωπο («πήρε… … Dictionary of Greek
Τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή. — См. С тобой разговориться, что меду напиться … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Θησαυρός της ελληνικής γλώσσης — Τίτλος πολύτομου λεξικού της ελληνικής γλώσσας, που έγραψε και δημοσίευσε το 1572 ο γνωστός Γάλλος φιλόλογος και εκδότης Ανρί Ετιέν, γνωστός και με το εξελληνισμένο όνομα Ερρίκος Στέφανος. Περιλαμβάνει περισσότερες από 100.000 λέξεις (πολλές από… … Dictionary of Greek
Κιβωτός της ελληνικής γλώσσης — Μεγάλο λεξικό της ελληνικής γλώσσας, που ξεκίνησε να εκδίδεται στις αρχές του 19ου αι. Το απαραίτητο για την έκδοσή του ποσό παραχωρήθηκε από τους αδελφούς Ζωσιμάδες στην Πατριαρχική Ακαδημία της Κωνσταντινούπολης. Το αρχικό σχέδιο σύνταξης… … Dictionary of Greek
γλώσσα — I Όργανο με το οποίο ο άνθρωπος αναλύει και αντικειμενοποιεί την εμπειρία του με τη βοήθεια φωνητικών συμβόλων (λέξεων) που έχουν διαφορετική μορφή και διαφορετικές αμοιβαίες σχέσεις σε κάθε ιστορική κοινότητα. Πιο συγκεκριμένα, λέγοντας γ.… … Dictionary of Greek
κατανείφω — και κατανίφω (Α) 1. καλύπτω με χιόνι («εἰ μὴ κατενειψε χιόνι τήν Θρᾴκην», Αριστοφ.) 2. ρίχνω κάτι από ψηλά σαν χιόνι, πασπαλίζω («κατανίψων ἀπὸ γλώσσης ἅπαντάς», Λουκιαν.) 3. απρόσ. κατανείφει χιονίζει. [ΕΤΥΜΟΛ. < κατ(α) * + νείφω «καλύπτω με… … Dictionary of Greek
с тобой разговориться, что меду напиться — Ср. Речь сладкая как мед из уст его текла. Крылов. Прихожанин. Ср. Ex cujus lingua melle dulcior fluebat oratio. С языка его речь слаще меда текла. Cicer. De senectute. 10, 31. Ср. Του και απο γλώσσης μέλιτος γλυχίων ρέεν αυδή. Из уст его… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона
С тобой разговориться, что меду напиться — Съ тобой разговориться, что меду напиться. Ср. Рѣчь сладкая какъ медъ изъ устъ его текла. Крыловъ. Прихожанинъ. Ср. Ex cujus lingua melle dulcior fluebat oratio. Пер. Съ языка его рѣчь слаще меда текла. Cicer. De senectute. 10, 31. Ср. Τοῦ καὶ… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Ελλάδα - Εκπαίδευση — Η ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ Είναι οι λόγιοι της προεπαναστατικής περιόδου (β΄ μισό 18ου αιώνα μέχρι την κήρυξη της επανάστασης) οι οποίοι, προσβλέποντας στην πνευματική αναγέννηση του Γένους, που θα έφερνε και την… … Dictionary of Greek
λεξικό — Κατάλογος ή συλλογή λέξεων μίας γλώσσας, μίας διαλέκτου ή καθορισμένης ύλης, διατεταγμένων κατά κάποια συγκεκριμένη τάξη –συνήθως αλφαβητική– και με την αντίστοιχη ερμηνεία στην ίδια ή σε μια άλλη γλώσσα. Ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό, τα λ.… … Dictionary of Greek
Τζάρτζανος, Αχιλλέας — (Τίρναβος 1873 – Αθήνα 1946). Έλληνας φιλόλογος και γλωσσολόγος. Ύστερα από τις εγκύκλιες σπουδές του στον Τίρναβο και στη Λάρισα, φοίτησε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, της οποίας αναγορεύτηκε (1900) αριστούχος διδάκτορας.… … Dictionary of Greek